Door onze redacteur MICHIEL VAN NIEUWSTADT
ROTTERDAM, 4 JAN. Cruciale octrooien van uitvinder Philips op de compactdisc lopen komende zomer af in bijna heel Azië en Europa. Dat kost het elektronicaconcern jaarlijks honderd tot tweehonderd miljoen gulden aan winst. Vorig jaar bedroeg de nettowinst bijna 4 miljard gulden.

In de Verenigde Staten lopen de rechten van Philips en mede-uitvinder Sony vijf jaar langer door. Dat blijkt uit gedetailleerde gegevens over Philips' licentiepositie op de website www.philips.licensing.com. Een ingewijde bevestigt de financiële consequenties voor Philips.

Philips kan de gereduceerde cd-licenties deels compenseren met inkomsten uit zijn recent verkregen octrooien op dvd (digital versatile disc). Deze opvolger van de cd wordt nu vooral gebruikt als digitale videorecorder. Dvd wordt ook toegepast in pc's en in de spelcomputer Sony Playstation. De verkoop van dvd-schijfjes groeit snel (tot circa 250 miljoen in 2000 volgens marktonderzoeker International Data Corporation), maar blijft nog ver achter bij de verkoop van cd's (jaarlijks zo'n 12 miljard). Philips' octrooipositie in dvd is bovendien minder sterk. Philips deelt de dvd-licenties (vijf dollarcent per schijfje) met circa tien Japanse concurrenten.

Omdat twee cruciale cd-octrooien in mei en juli van dit jaar aflopen, kunnen Philips en Sony in Europa en Azië niet langer zomaar 3 dollarcent (6 cent) per schijfje incasseren. Veel octrooiaanvragen zijn in de zomer van 1981 ingediend en lopen twintig jaar nadien af. De octrooien die verlopen zijn "essentieel" voor het maken van een cd. Philips blijft wel geld verdienen met latere octrooien op specifieke cd- productiemethoden. Ook Philips' licenties op cd-roms en opneembare cd's zijn recenter en lopen langer door. Volgens analisten incasseert Philips ruim 60 procent en Sony het restant van de 3 dollarcent per cd. De regio's waar de patenten aflopen vertegenwoordigen circa tweederde van Philips' mondiale omzet. Ongeveer de helft van de jaarlijkse afzet van 12 miljard cd-schijfjes betreft audio-cd's waarover Philips en Sony licentierechten ontvangen. Omdat de kosten (onderzoek en ontwikkeling) de licenties zijn afgeschreven, komt de reductie in opbrengsten vrijwel geheel ten laste van het resultaat.

Behalve aan de licentie-opbrengsten voor schijfjes komt er deze zomer ook een einde aan de revenuen die Philips en Sony incasseren dankzij de verkoop van cd-spelers (jaarlijkse afzet: circa 50 miljoen stuks). Philips en Sony krijgen 2,5 procent van de verkoopprijs. De situatie met de octrooien op de spelers is vergelijkbaar met die van de schijfjes. Grote elektronicabedrijven wisselen octrooirechten onderling uit.

( a d v e r t e n t i e s )