Door onze correspondent DIRK VLASBLOM
JAKARTA, 25 DEC. In de Kerstnacht zijn bij een reeks bomexplosies bij christelijke kerken in Indonesië dertien doden gevallen. Bijna tweehonderd mensen raakten gewond, van wie 90 ernstig. De bommen ontploften op negentien verschillende plaatsen, in een zestal provincies, en waren volgens de politie van vergelijkbare makelij. Twaalf andere bommen kwamen niet tot explosie en konden onschadelijk worden gemaakt.

De eerste explosie vond zondagmiddag plaats in een autoshowroom annex garage in Bandung, de hoofdstad van West-Java. Na de ontploffing gingen politiemannen het pand binnen, waar ze twee doden aantroffen en enkele tientallen ontstekingsmechanismen voor explosieven. Toen een agent een kant-en-klare bom onschadelijk wilde maken, ging deze af. De man was op slag dood. Volgens de politie van Bandung was vanuit deze werkplaats een aantal aanslagen op kerken beraamd. De eigenaar van showroom en garage is voortvluchtig.

Rond negen uur 's avonds ontploften in Jakarta en zes andere steden, van Sumatra tot de Kleine Soenda-eilanden, veertien bommen. De meeste explosies vonden plaats vlakbij protestantse en katholieke kerken, bij christelijke begraafplaatsen en een enkele woning van een geestelijke. Voor de kathedraal van Jakarta, in het centrum van de stad, ontplofte om negen uur precies een bom onder een geparkeerde auto. Kort daarop gingen explosieven af bij de Canisius- en de St. Jozefkerk, eveneens in het centrum, en bij twee kerken in Jakarta-Oost. Op twee andere plaatsen in de hoofdstad, onder meer bij de Anglicaanse kerk, werden bommen gevonden die niet waren ontploft. Bij de vijf explosies in Jakarta kwamen drie mensen om het leven.

Bij een explosie voor de kerk van de Pinkstergemeente in Bekasi, een voorstad, van Jakarta, vielen drie gewonden. De andere aanslagen werden gepleegd in de steden Medan, Pematang Siantar en Pekanbaru (alledrie op Sumatra), in Mojokerto (Oost-Java) en op de eilanden Batam en Lombok. In Medan, de hoofdstad van Noord-Sumatra, waren elf bommen, verstopt in kerstpakketjes, verzonden aan tien kerken en de woning van een dominee. Zij konden tijdig onschadelijk worden gemaakt.

Volgens politievoorlichter Saleh Saaf waren de bommen van vergelijkbaar kaliber en makelij en waren de gebruikte explosieven (een mengsel van zwavel, kaliumnitraat, aluminium en sulfur) 'conventioneel', dat wil zeggen niet in gebruik bij het leger. De bommen waren niet in, maar steeds voor christelijke gebedshuizen geplaatst en volgens Saaf waren ze eerder bedoeld om paniek te zaaien dan om grote aantallen slachtoffers te maken.

Het enige dodelijke slachtoffer in Mojokerto was een lid van de ordedienst van Nahdlatul Ulama, een gematigde moslimbeweging, waartoe president Wahid behoort. De jongeman, Riyanto, hield een oogje in het zeil bij drie kerken waar Kerstvieringen werden gehouden. Toen hij een man en een vrouw een verdachte plastic tas op de stoep voor de Ebenezerkerk zag zetten, bracht hij die naar de politie. De dienstdoende agent zag er meteen een bom in en wierp de tas van zich af. Waarop Riyanto deze oppakte om hem door het raam in de goot te slingeren, toen de bom afging. De jonge moslim is vandaag onder grote belangstelling begraven, net als de andere slachtoffers van de Kerstnachtbommen.

Indonesische politici, geestelijke leiders van verschillende geloofsgemeenschappen en intellectuelen belegden maandagmorgen een bijeenkomst in Hotel Indonesia, Jakarta, om uiting te geven aan hun verontrusting. Zij besloten een onafhankelijk onderzoeksteam te vormen, ,,om de politie bij te staan en te controleren.'' Parlementsvoorzitter Akbar Tanjung toonde zich zeer verbaasd dat ,,de inlichtingendiensten van de politie een dergelijke goed voorbereide actie niet hebben gesignaleerd.'' Vooraanstaande islamieten en christenen, onder wie de moslimgeleerde Nurcholish Madjid en de jezuiet pater Mudji Sutrisno, riepen Indonesiers van alle gezindten op ,,niet in de val van deze terroristen te lopen en u niet tegen elkaar te laten uitspelen.'' President Wahid, die maandag een kerstviering bijwoonde in Jayapura, de hoofdstad van de oostelijke provincie Papoea, zei dat ,,dit het werk is van een geoliede organisatie, die er op uit is door het zaaien van angst en paniek de regering het werken onmogelijk te maken.'' ,,Deze groep is bang voor democratisch en rechtvaardig bestuur,'' aldus de president.

Het kerkbezoek in Indonesie leed niet zichtbaar onder de aanslagen van de Kerstnacht. In Jakarta en Semarang, de hoofdstad van Midden-Java, zaten de beide kathedralen overdag vol. Zij werden zichtbaar bewaakt door politiemannen. De politie heeft in de loop van de dag 48 mensen verhoord in verband met de bomaanslagen.

( a d v e r t e n t i e s )