De grote uitgevers zoeken een specialisme. Bij het Haarlemse VNU is er daarom geen plaats meer voor Libelle en Margriet.

Door onze redacteuren KAREL BERKHOUT en REMMELT OTTEN

AMSTERDAM/ROTTERDAM, 18 DEC. Libelle en Margriet mogen op zoek naar een nieuwe moeder. Uitgever VNU, in 1964 ontstaan uit een fusie van deze twee grootste Nederlandse vrouwenbladen, is Nederland ontgroeid. De divisie publiekstijdschiften wordt verkocht om de overname van het Amerikaanse marktonderzoeksbureau AC Nielsen te betalen.

"We zitten hier met een lach en een traan", zei Frans Cremers, financieel directeur van VNU, vanochtend in een toelichting. "We zijn blij met deze overname, maar betreuren dat we waarschijnlijk afscheid nemen van de titels waar we uit zijn voortgekomen." Bestuursvoorzitter Rob van den Bergh verwoordde het zo: "Het spijt ons, want de publieksbladen hebben ons veel gebracht aan mensen en middelen, maar we kunnen niet alles."

Alle grote uitgevers met wereldwijde ambities moeten kiezen. Nederlandse concurrenten als Wolters Kluwer (juridische en fiscale uitgaven) en Reed Elsevier (wetenschappelijke en juridische uitgaven) hebben ieder hun specialismen ontwikkeld. De publiekstijdschiften van VNU vullen vele meters in het schap van de kiosk: van de Donald Duck tot de Playboy, van de Tina tot de Viva. Maar vooral in Nederland. "In de publiekstijdschriften zijn we niet aanwezig in grote, belangrijke landen als de Verenigde Staten, Duitsland, Frankrijk en Engeland", zegt Cremers.

VNU richt zich sinds een jaar of zeven op noodzakelijke ('must have') informatie voor managers en bedrijven. "We worden met deze overname de grootste ter wereld op het gebied van marketing- en media-informatie", zegt Cremers. Na de definitieve aankoop van AC Nielsen en de verkoop van de publiekstijdschriften en de educatieve uitgeverijen haalt VNU nog maar 28 procent van de inkomsten uit de consumentenmarkt (de Gouden Gids), de rest komt uit de zakelijke markt. In 1993 dankte VNU nog 80 procent van zijn omzet aan de consumenten. De opbrengsten uit gedrukte media (nu nog vooral vakbladen) zijn straks nog maar goed voor 30 procent van de inkomsten. "Dat illustreert onze transformatie van uitgeverij naar een data-company", zegt Cremers.

De publieksbladen worden volgens verantwoordelijk directeur Theo Bouwman waarschijnlijk verkocht aan een Europese speler: "Een Nederlandse koper zou wellicht een te groot marktaandeel krijgen." De omzet van de divisie is ongeveer 1,6 miljard gulden, waarvan naar schatting ongeveer 1 miljard in Nederland, 0,5 miljard in België (Humo en Flair) en de rest in Oost-Europa. Analist André Moons van zakenbank CSFB noemt de Duitse uitgever Bertelsmann, in Nederland al eigenaar van boekenclub ECI, als mogelijke koper. Ook op de redacties van de VNU- tijdschriften in Hoofddorp is Bertelsmann de belangrijkste kandidaat. "Het zijn sterke bladenmakers", zei F. Hitzert, hoofdredacteur van de Panorama.

Volgens VNU is er nog geen enkel contact geweest met mogelijke kopers voor de tijdschriften en de educatieve uitgeverij. "Ook niet achter de schermen", zegt Cremers, die verwacht dat de opbrengst de aankoopprijs van AC Nielsen (5, 5 miljard gulden) "grotendeels"zal dekken. Analist Moons verwacht dat de tijdschiften ongeveer 1,65 miljard euro (3,6 miljard gulden) kunnen opbrengen en de educatieve uitgeverij zo'n 200 miljoen euro (440 miljoen gulden).

Met de overname van AC Nielsen herenigt VNU twee voormalige zusterbedrijven die vijf jaar geleden werden gesplitst toen ze door moederconcern Dun & Bradstreet afzonderlijk naar de beurs werden gebracht. VNU kocht vorig jaar Nielsen Media Research, dat een monopolie heeft op de tv-kijkcijfers in de Verenigde Staten, onmisbare informatie voor de tv-zenders zelf maar ook voor adverteerders en reclamebureaus. "Samen kunnen AC en Nielsen Media beter voorzien in de behoeften van de klanten", zei J. Hobbs, de bestuursvoorzitter van AC Nielsen die aanblijft als CEO.

AC Nielsen meet de tv-kijkcijfers in tientallen landen buiten de VS, maar is verder vooral bekend van verkoopcijfers van consumentenproducten uit supermarkten die ze meten via de scangegevens van de streepjescodes. AC Nielsen heeft 21.000 werknemers in dienst en is actief in meer dan 100 landen. Sinds 1996 loopt overigens tegen AC Nielsen een juridische procedure, die voor het einde van 2001 afgerond zou moeten zijn. IRI eist 50 miljoen dollar voor het overtreden van de concurrentieregels, maar volgens Hobbs heeft de claim "geen enkele grond".

"Het is strategisch een mooie overname", zegt analist Moons van CSFB. "VNU neemt hiermee afscheid van de consumentenmarkt en richt zich definitief op de zakelijke markt".

( a d v e r t e n t i e s )