T V V O O R A F :
Klein leed in de grote strijd
CAROLIEN ROELANTS
Nazareth is de grootste
Israëlisch-Arabische stad. Sinds Israëlische Arabieren zich
in oktober volop lieten meeslepen in het Palestijnse protest tegen
Israël, is, zoals dat pleegt te gaan, in de media zeer veel
aandacht besteed aan hun ondergeschikte positie in de joodse staat.
Hoe de Arabieren altijd als tweederangsburgers zijn behandeld. Hoe hun
gouden bergen worden beloofd als joodse leiders (in spe) hun stem nodig
hebben. Hoe die gouden bergen altijd aan de einder blijven. Hoe de
Israëlische Arabieren daar nu niet meer in berusten en hun rechten
opeisen.
Je verwacht dus dat de documentaire van de in Nazareth geboren filmmaker
Hany Abu-Assad Nazareth 2000 dit thema verder uitdiept. Maar dat
is niet zo. De documentaire gaat helemaal niet over de
discriminatie van de Israëlische Arabieren. Israël speelt er
zelfs een ondergeschikte rol in. En met Kerstmis heeft de film ook al
niet te maken.
Nazareth is een van oorsprong christelijke plaats, maar zoals overal in
het Midden-Oosten is de islam er opgemarcheerd. In 1948 waren er nog 50
procent moslims, 50 procent christenen, maar nu is van de 60.000
inwoners ruim 70 procent islamitisch. Aan de hand van twee lokale
pompbedienden vertelt Hany Abu-Assad over de inter-Arabische twist die
de stad de afgelopen paar jaar heeft verscheurd - en die ook de
internationale media heeft gehaald - over de bouw van een moskee pal
voor de Basiliek van de Aankondiging. Het is het verhaal van de manier
waarop de fundamentalistische islam handig weet in te spelen op de
moderne gemeentepolitiek, en onderweg de stad verscheurt. Het
gemeentebestuur, dat de vooruitgang in het vaandel draagt, ziet het jaar
2000 naderen, en weet: Nazareth, waar de maagd Maria door de engel
Gabriël de geboorte van Jezus aangekondigd kreeg en waar Jezus
zijn kindertijd doorbracht, moet hier groots op inspelen. Dat wil
zeggen, een bezoek van de paus regelen en het geheel economisch
benutten. In dat kader komt ook het plan tot stand om de dicht opeen
gebouwde stad wat lucht te geven door twee pleinen aan te leggen. Een
daarvan moet voor de basiliek komen. Daarvoor moet een school wijken,
in de buurt van het graf van Shab el-Din, neef van de legendarische
moslimstrijder Salah al-Din. Dat graf is heilige islamitische grond en
de lokale Islamitische Beweging - die volgens de burgemeester in een
tijd van groeiende welvaart gewoon gebrek heeft aan echte
campagnepunten - vraagt zich dan af: is die school eigenlijk ook geen
heilige grond? Haar conclusie is natuurlijk: ja, en het conflict is
geboren. De Islamitische Beweging bedenkt immers dat er geen plein moet
komen maar weleen moskee, de moskee van Shab el-Din.
De paus komt eraan te pas en de Palestijnse leider Yasser Arafat bemoeit
zich ermee - met hem willen de fundamentalisten trouwens helemaal niets
te maken hebben - maar toestemming voor de moskee komt er, zij het een
kleinere dan de fundamentalisten eisten. Op het intermenselijk niveau
leidt het ertoe dat de twee pompbedienden na een nauwe samenwerking van
18 jaar uit elkaar gaan. Het is interessant maar altijd een beetje
treurig als je micro ziet wat politieke manipulatie uitricht. Maar in
elk geval een nuttige aanvulling op de berichtgeving in de krant.
Nazareth 2000, Ned.3, 21.00-22.00u.