De vastenmaand Ramadan wordt in Egypte dit jaar gedomineerd door medeleven met de Palestijnse intifadah. Maar vooral de commercie profiteert van de vasten.

Door onze correspondent JORIS LUYENDIJK

KAIRO, 14 DEC. Vorig jaar had je het 'Monica-zuurtje', dit jaar de intifadah-dadel. In Egypte is de vastenmaand Ramadan een periode van religieuze inkeer en bezinning, maar toch vooral ook van verschrikkelijk veel eten en kopen. Chocoladefabrikanten draaien in de maand Ramadan een derde van hun jaaromzet, de pers staat bol van verhalen over winkeliers die bedorven goederen op de krappe markt dumpen.

Slimme handelaren haken in op de consumptiedrift en introduceren het ene hebbedingetje na het andere. Het 'Monica-zuurtje' verwees natuurlijk naar de Lewinsky-affaire, en "het genot dat komt van zuigen", zoals een ondeugende handelaar het vorig jaar tegenover de Cairo Times uitdrukte. Dit jaar wordt de publieke opinie in Egypte gedomineerd door sympathie en medeleven met de Palestijnse tweede intifadah. Dus hebben de traditionele fanous of Ramadan-lantaarntjes dit jaar een dakje van de koepelmoskee in Jeruzalem en komt er een liedje over deze heilige stad uit de boxen. Ter gelegenheid van Ramadan brengen tal van artiesten alleen of in groepen nummers uit over de Palestijnen. Ze hebben titels als 'Jeruzalem zal weer van ons zijn'. De opbrengsten gaan naar de Palestijnen, volgens hetzelfde procédé dat Westerse popartiesten in de jaren tachtig deed samenkomen tot Band-aid voor de hongersnood in Afrika.

Maar boven alles is de Ramadan aan het commercialiseren. Traditiegetrouw richten rijke Egyptenaren tijdens de Ramadan een Tafel van Erbarmen in, waar armen of reizigers bij het breken van de vasten rond vijf uur gratis mogen aanschuiven. Sinds de gedeeltelijke liberalisering van de economie en de opkomst van nieuwe puissant rijken zijn veel Tafels van Erbarmen verworden tot prestige-objecten. Zakenmannen concurreren sloebers bij elkaars tafels weg, bijvoorbeeld door massaal voedsel van Kentucky Fried Chicken of MacDonald's te laten aanrukken. Kranten schrijven verontwaardigd over armen die eerst bij een Tafel van Erbarmen kwamen informeren "wat er op het menu stond". Toen het hun niet beviel, "gingen ze nog even bij een paar andere tafels kijken". Of over de groep mannetjesputters die voorbijgangers dwongen om plaats te nemen aan de gênant lege Tafels van Erbarmen van een prominente zakenman. Multinationals richten overal Ramadan-tenten in waar de elite zich na zonsondergang verpoost. Een deel van de opbrengsten gaat naar goede doelen, maar veel Egyptenaren merken boos op dat het neerkomt op reclame maken over de rug van hun religie heen. De twee mobiele telefoonmaatschappijen proberen vaders voor het blok te zetten door hele families in de avonduren naar hun Ramadan-activiteit te lokken.

Vooral de oudere generatie is dit alles een gruwel, waaraan ze in de door hen gedomineerde media graag uiting geven. Wellicht kunnen zij het best thuisblijven, en op internet de Ramadan meemaken. Gelovigen kunnen elkaar Ramadan-kaarten sturen, recepten of nieuwtjes. Sommige kaarten zijn van religieuze aard en beelden bijvoorbeeld een moskee af met de tekst: "een tijd voor inkeer, een tijd voor bedachtzaamheid". Anderen tonen stukgeschoten moskeeën in Bosnië, Tsjetsjenië of de Palestijnse gebieden en roepen op tot donaties. Verslaafden aan de typisch Egyptische fawazir, Ramadan-raadseltjes, kunnen nu ook hun hart ophalen: het is nu 24 uur per dag te spelen op internet.

( a d v e r t e n t i e s )