B E E L D :
Zuigflesmondje
Maarten Huygen
Vrouwenstudies moeten weinig
boeien. De hoogleraar in dit vak, Ruth Oldenziel, heet voor de televisie
"Amerika-deskundige van de universiteit van Amsterdam". En in al die
doorwaakte nachten in studio's moet ze weinig aan haar unieke vak
(Mannenstudies bestaan niet) zijn toegekomen.
Misschien was er geen betere leerstoel beschikbaar, want ze is een uitstekend Amerika-
specialiste, opgeleid aan de Yale-universiteit. Ze heeft een
gedetailleerde kennis van het Amerikaanse kiessysteem en gedurende de
afgelopen weken werd haar televisieoptreden steeds vloeiender. Om kwart
over drie vanmorgen was ze weer present in de NOS-studio om fris de
verliezersspeech van Gore te becommentariëren. Door al die
verkiezingstrammelant moeten de minder dwingende studies en artikelen
over sekse en samenleving maanden zijn blijven liggen. Aan Oldenziel
heeft het niet gelegen dat de Nederlandse televisie een mager beeld
heeft geschilderd van de huidige gekozen kandidaat George W. Bush. De
kijker weet alles van Gore. Met hem zijn de meeste Nederlanders, zeker
de journalisten, het eens. Bush zat op alle Nederlandse gevoelige punten
fout. Waarom Bush dan toch zoveel stemmen heeft gewonnen - al was het
geen meerderheid - en wat zijn aantrekkelijkheid is, blijft een
mysterie.
Netwerk somde al die Nederlandse pijnpunten over Bush nog eens op
bij trompetgeschal en een wapperende Amerikaanse vlag: tegen abortus,
tegen te veel ingrijpen in het buitenland, voor de doodstraf. Daarbij
wordt nooit vermeld dat tegenkandidaat Gore ook achter de doodstraf
staat. In de huidige impasse zijn de ideologische standpunten
onbelangrijk maar gaat het om de politieke verzoeningscapaciteit van
Bush. Die heeft hij in hoge mate. Er zijn veel beelden over zijn
Texaanse tijd, zijn persoonlijke belangstelling voor minderheden en zijn
hechte samenwerking met de Democratische meerderheid in het parlement
daar, maar ik heb ze op buitenlandse televisiezenders gezien. Amerika-
deskundige Willem Post zei zelfs ooit braaf dat hij er tijdens een reis
door Amerika persoonlijk niet zo kon inkomen dat Bush zo'n succes had.
Het presentatiedrietal Barend en Van Dorp viel gisteren
eensgezind over CDA-Kamerlid Hans Hillen heen omdat die zich zomaar voor
Bush had uitgesproken. Dat vonden ze gewetenloos wegens de doodstraf die
Bush toepaste. Wisten zij veel dat Clinton als gouverneur in Arkansas
het zelfde deed. Soms reikt het geborneerde wereldbeeld van Barend, Van
Dorp en Mulder niet verder dan het Vrij Nederland van de jaren
zeventig. Er is nog tijd om de achterstand in te halen, maar dan met
beeldmateriaal, niet alleen analyses van pratende Hollandse hoofden. Het
gaat om de magie en het charisma van een staatshoofd. Gisteren tijdens
zijn overwinningstoespraak keek Bush met de gulle blik van een kerstman
even voor die zijn cadeau uitreikt. Het was Reagan-achtig. Reaganachtig
was ook een ander fragment, ik meen op CNN, waar hij deed alsof
hij persoonlijk niet betrokken was bij de onaangename juridische strijd
over de stembiljetten. Hij gaat in tegenstelling tot Gore niet over
details, alleen over de mooie grote, leidende gedachten. "Ik zie vreemde
dingen op de televisie", zei Bush als verbaasd kijker naar zijn eigen
programma.
Dan weer die scène gisteravond, terwijl hij tussen stafleden
voortmarcheerde. Een verslaggever vroeg of zijn ouders het al wisten,
van de uitspraak van het Gerechtshof. "Ja, ik wekte hen", riep hij. En
wat zeiden ze? "Dank voor de wake up call". George
W. Bush, geen self made man, maar de handige, guitige zoon van
een president. Luxer dan Reagan of Clinton. Hij heeft een zuigflesmondje
met beweeglijke lippen, geschikt voor pret, alsof er geen tanden in
zitten, het uiterlijk en de jovialiteit van goede tijden. Laat het
allemaal zien: zijn tijd als directeur van de door de vrienden van pa
gefinancierde Texas Rangers-honkbalclub, zijn sentimentele bezoek aan de
arme zwarte wijk. Nog zoveel te doen.