B E E L D :
Naakt snoeven
Maarten Huygen
Elke zondagnacht tegen twaalven
staat er iemand naakt voor de KRO-camera, als onderdeel van het
programma De Liefde. Die persoon moet dan vertellen over zijn
lichaam, terwijl de camera er met mooie, warme belichting langs gaat.
Opvallend is het enthousiasme van de showers over hun uiterlijk, ook al
valt er voor de kijker vaak het een of ander aan af te dingen. Dat
geldt tenminste voor de voorbeelden die ik heb gezien. Een vrouw met
grote vetkwabben zegt dat ze een "geweldig lijf" heeft. Een ander had
een tamelijk oud gezicht voor haar 45 jaar. Ik had haar willen horen
over haar hangende onderkin maar ze vertelde daarentegen hoe ze na haar
echtscheiding gestart was met een jong, huppelig leven als motorrijdster
met tatoeages. Gisteren een jonge blonde vrouw die van alles wilde
meemaken met haar lijf. Maar zelfs zo'n mooie vrouw moet zich toch ook
aan bepaalde onderdelen ergeren.
Het lijkt vanzelfsprekend dat iemand zich voor de camera uitkleedt,
tevreden is met zijn uiterlijk. Toch was er geen sprake van
tevredenheid in de Britse serie Naked, die model stond voor deze
Nederlandse reeks. De mensen klaagden niet maar wisten wel door
allerlei geestige anekdotes de gebreken op te sommen, terwijl de camera
langs heuvels, dalen, kraters, struikgewas en meeëters streek.
Een showoff van Britse flegmatiek. De douche is kapot, het tocht
en alleen de haard van de zitkamer werkt nog maar verder is het prima
in orde. Ik herinner me een close up van een behaarde oude
slurf, ineengedoken tussen diep uitgezakte olifantenoren. De eigenaar
vertelde wat het betekende om impotent te zijn. Hij had nog wel
verlangens maar kon ze helaas niet meer uitvoeren. "Je ziet al die
auto's maar je kunt er zelf jammergenoeg niet meer in rijden", zei hij.
Een oude man vertelt dat hij zijn vrouw nog steeds erg mooi en
aantrekkelijk vindt. Zijn vrouw hoort het voor het eerst, zegt ze, want
anders doet hij nooit een mond open. Een alleenstaande moeder is bezig
met het lange haar van haar zoon dat weer symbool staat voor andere
eigenschappen waar ze bezwaar tegen heeft. Via naaktheid ontspint zich
een oneindig aantal thema's. Wat mij betreft had De Liefde, dat
gaat over liefdes van mensen, helemaal aan dit onderdeel gewijd kunnen
worden. Ik denk aan Leo Vroman: "Mens is een zachte machine/ een
buigbaar zuiltje met gaatjes/ propvol tengere draadjes en slangetjes
die dienen/ voor niets dan tederheid". Zo'n programma lijkt me wel
moeilijk. Naked kwam niet verder dan vier lange afleveringen
waar ongetwijfeld hard aan gewerkt en gezocht is. Er moet veel
materiaal zijn gesneuveld. De gefilmde mensen moeten goed kunnen praten,
dan heb je meteen al alle variëteiten en leeftijden. Nederlanders
hebben minder zelfkritiek. Dat is niet eens een teken van
zelfgenoegzaamheid maar van correctheid. Geheel volgens het
therapeutische instructieboekje laten Nederlanders zien dat ze "lekker
zitten in hun vel". Ze laten zien hoe het moet, niet hoe het is. Je
negeert domweg alles wat de voorgeschreven liefde voor je lijf in de
weg zit. De Britse show-off wil juist uitmunten in spitse
zelfrelativering en maakt zelfs het grootste gebrek tot amusement.
Zoals de reuzenschildpadden bij de openingsscène van de Britse
bejaardencomedy One foot in the grave. Snoeven over mankementen
kan net zo goed op zelfgenoegzaamheid wijzen, maar het is mooiere
televisie dan opscheppen over vermeende kwaliteiten. De neiging tot het
correcte, sociaal wenselijke antwoord is in Amerika even sterk als in
Nederland. Ik herinner me een Amerikaanse versie van Naked op
RTL: naakte mannen over hun seksualiteit. Er zat een porno-acteur bij
en dan geloof je het wel. Zo'n man is niet eerlijk. Maar er zat ook een
oude man bij in grote witte onderbroek die vertelde over zijn veel te
kleine lid waar hij zich voor schaamde. Maar hij kon vrouwen veel
plezier geven, zo verkocht hij zichzelf, geheel in contrast met zijn
ingezakte houding.