F I L M V O O R A F :
They Live
MARISKA GRAVELAND
"Ze zijn onder ons!" riepen de
paniekzaaiende communistenhaters in de jaren vijftig, waarmee ze zich
van een populaire kreet uit het sciencefictionjargon bedienden.
In menig sf-film en stripverhaal lopen op mensen gelijkende aliens allang
op aarde rond, zonder dat iemand het doorheeft, wat soms engere films
kan opleveren (Invasion of the Body Snatchers) dan die waarin de
buitenaardse wezens expliciet worden getoond. In de sf-film They Live
koppelt de tegendraadse regisseur John Carpenter
(Halloween, The Thing) de buitenaardsen niet aan de
communisten, maar aan de kapitalisten, die de aardbewoners onder de duim
houden door ze in slaap te sussen.
Recent speelde The Matrix met het angstvisioen dat de hele wereld
als een decor is opgetrokken om de mensheid een rad voor de ogen
te draaien. Keanu Reeves betreedt de coulissen van het bouwwerk als hij
ondergronds gaat en de Waarheid ontdekt. In de lowbudgetfilm They
Live pakt Carpenter het simpeler aan: een rondtrekkende werkloze
vindt een zonnebril waarmee hij dwars door het decor heen kan kijken. In
plaats van verkeersborden, tijdschriftencovers en reclameborden ziet hij
teksten als Obey, Marry and reproduce, No thought en Consume.
Ook de buitenaardse wezens, allemaal rijkelui, kan hij nu
onmiddellijk herkennen: door de zonnebril bekeken blijken ze geen huid
te hebben. Via de televisie worden de mensen nog eens extra
gehersenspoeld. Af en toe verschijnt er een piraat op tv, die roept dat
"we in een kunstmatige staat van bewustzijn leven", maar niemand slaat
acht op hem. Het moge duidelijk zijn dat Carpenter geen hoge pet op
heeft van multinationals en hun reclamepraktijken.
They Live drijft op een ijzersterk idee, ware het niet dat
Carpenter de hoofdrol heeft gegeven aan een worstelaar. Deze Roddy
Piper, bijgenaamd Hot Rod, is de ongekroonde koning van slecht bedachte
filmtitels, die niets te raden overlaten: Tough and Deadly, Last to
Surrender, Immortal Combat en Back in Action. Deze knokexpert
loopt de hele film als een zombie rond, totdat hij aan het einde ineens
ferm zijn middelvinger opsteekt naar de aliens: de immer
treiterende Carpenter ten voeten uit.
They Live (John Carpenter, VS, 1988), zaterdag, VRT, 23.35-
1.04u.