Wordt de rabiate extremist Corneliu Vadim Tudor zondag tot president van Roemenië gekozen? De Hongaarse minderheid in Transsylvanië denkt al aan het pakken van de koffers.

Door onze correspondent RENÉE POSTMA

CLUJ, 8 DEC. Onder de Hongaren van Cluj (Kolozsvár) in Transsylvanië worden de grapjes steeds wranger. "Wat zegt de voice- mail van Corneliu Vadim Tudor? Voor Roemenen: druk op de één. Voor Hongaren: druk op de trekker."

Roemenië telt een Hongaarse minderheid van ten minste anderhalf miljoen zielen. Ze wonen verspreid over het bergachtige Transsylvanië dat tot 1918 deel uitmaakte van Hongarije. Zondag kiest Roemenië in een tweede ronde een nieuwe president. Het kiest dan tussen de ultra-nationalist Corneliu Vadim Tudor die namens de Groot-Roemenië Partij (PRM) in de eerste ronde 28 procent van de stemmen kreeg, en de ex-communist Ion Iliescu van de sociaal- democratische PDSR (38 procent).

De geest 'Tudor' is uit de fles en de Transsylvaanse Hongaren maken zich grote zorgen. De journalist Olivér Kiss kent alle actiepunten van het urgentieprogramma van Tudors PRM uit zijn hoofd. 'Punt twee: verbod van de separatistische organisatie UDMR (de partij van de Hongaren in Roemenië) en herstel van het gezag van de Roemeense staat in de gebieden van Transsylvanië die gekoloniseerd zijn door de UDMR en agenten van Hongarije'. Punt vier van het programma vermeldt de oprichting van een nationaal comité dat 'anti-Roemeense' activiteiten moet onderzoeken.

Moeiteloos somt hij alle bedreigingen op die de Roemeense Hongaren uit de extreem-nationalistische hoek naar het hoofd geslingerd hebben gekregen. Hun UDMR zou uit zijn op aansluiting van Transsylvanië bij Hongarije. De Hongaren zijn maffiosi, dollar-miljonairs en uitbuiters. Tudor belooft de vijanden van de staat op te sluiten in voetbalstadions.

"Moeten we inpakken", vraagt een Hongaarse student zich onder het pseudoniem Einstein af in het blaadje van de Hongaarse studentenbeweging in Cluj. Onder de bijna vijftigduizend studenten in de stad zijn achtduizend Hongaren. Ze hebben hun eigen vereniging, krijgen deels in het Hongaars les, maar hebben geen eigen universiteit meer. Daar heeft Ion Iliescu in de jaren vijftig persoonlijk een einde aan gemaakt, als leider van de communistische jeugdbeweging, geschoold en gedrild in het stalinistische Moskou.

Iliescu heeft het onafhankelijke Hongaarse onderwijs in Transsylvanië de nek omgedraaid, de Hongaarse student vindt daarom dat hij onmogelijk op hem kan stemmen. Een stem op Tudor is al helemaal onmogelijk, met als gevolg dat de student maar liever thuisblijft. "Ik weet dat ik Tudor kan tegenhouden als ik mijn stem tegen hem en dus voor Iliescu uitbreng, maar ik weiger een negatieve keuze te maken. Ik wil alleen vóór iemand stemmen, niet tegen iemand." De Transsylvaanse Hongaren vinden dat de Roemenen zelf maar moeten kiezen of ze in een 'half-fascistische' staat willen leven of voor Europa. De UDRM-politici stellen zich minder koppig op. Ze zijn met een aanhang van ruim zes procent een constante factor in de Roemeense politiek. De afgelopen vier jaar maakten ze deel uit van de centrum-rechtse regeringscoalitie. Ze slaagden er in om een deel van de anti-Hongaarse maatregelen die in de eerste jaren na de val van het communisme (onder Iliescu) waren afgekondigd te versoepelen. De Hongaren herkregen het recht op landbezit, lokale autonomie werd verstrekt en de Hongaarse taal keerde terug in overheidsinstellingen in gemeenten waar meer dan twintig procent Hongaar is. De UDMR-politici willen alles doen om te voorkomen dat deze kleine stapjes vooruit straks onder Tudor in één klap ongedaan worden gemaakt. Om van erger nog maar te zwijgen. De Hongaren geven hun aanhang dus het advies om zondag massaal tégen Tudor en dus vóór de oud-communist Iliescu te stemmen.

Op het gemeentehuis van Cluj bereidt burgemeester Gheorghe Funar, tweede man van Tudors PRM, zich alvast voor op het premierschap. Funar zwaait sinds 1992 de scepter in Cluj te midden van een overdaad aan Roemeense driekleuren. Zelfs de feestverlichting op straat draagt de Roemeense kleuren: blauw, geel, rood. Midden in de stad gapen twee gaten, resten van een ambitieuze poging van de burgemeester om aan te tonen dat zijn Roemenen hier diepere wortels hebben (namelijk Romeinse) dan de Hongaren.

Funar is kampioen in het rondpraten. "Het is niet waar dat Europa bezwaar heeft tegen een Roemenië dat door ons geregeerd wordt. Vadim Tudor is zelf door de paus ontvangen." Maar u weet toch wat het verschil is tussen Rome en Brussel? "Maakt niet uit, de paus is de leider van alle christelijke politici!" Funar ontkent glashard dat zijn partij tegenstanders zou willen opsluiten. Wel weet hij dat de media 'vergiftigd' worden door het buitenland. "Weet u wel dat Vadim Tudor stelselmatig uit de media geweerd wordt?" Het PRM-blad România Mare schrijft deze week dat Iliescu en zijn nummer twee Adrian Nastase 'zigeuners' zijn. "Mensen met donkere gezichten en blanke handpalmen die voortdurend vreselijk zweten." Eerst doet Funar alsof zijn neus bloedt, maar als de tekst op tafel komt glibbert hij weer weg: "Alsof het erg is dat ze zigeuner zijn. Het is juist een bewijs van democratie dat twee zigeuners kandidaat zijn voor het presidentschap en het premierschap." Verder dan hun kandidatuur zal het niet komen als het aan de PRM ligt. "Vadim Tudor zal de grondwet volgen. Maar als er twee keer geen meerderheid te vinden is voor een regering zal hij het parlement ontbinden." En dat is precies waar een groot deel van Roemenië van wakker ligt: een extreem-nationalistische president die het parlement buitenspel zal zetten. 'Tot ziens in het stadion!' fluisteren de Transsylvaanse Hongaren elkaar bij wijze van grap toe.

( a d v e r t e n t i e s )