NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Waarom hadden de vier mannen die maanden in Belgrado gevangen zaten, geen dienst genomen bij het krimpende Nederlandse leger? Dat had zijn lesje wel geleerd, in Srebrenica.

Bij het leger hadden de jongens ook alles wat ze wilden: wapens, natuur, kampeeruitrusting, NAVO-rantsoenen en ruig oorlogsgebied waar ze zelf de vrede zouden handhaven. Ze hadden hun grenzen verkend en in een cursus vijandbeeld geleerd dat Montenegro toch écht bij het platgebombardeerde Servië hoort en dat je daar met die NAVO-spullen beter weg had kunnen blijven.

Nu waren ze gewoon op vakantie, zeiden ze in een verslag van een uur op SBS6 en later op Net5. En omdat ze net terug waren van een andere vakantie in de VS hadden ze zich niet goed kunnen voorbereiden op hun survivaltocht. Ze hadden alleen wat knipseltjes over de streek verzameld van de gratis kranten Metro en Spits. Milosevic en zo. "Ik ben geen Kretatype", zei Jeroen van Iersel. "Ik wil iets leren over mezelf en anderen".

Vorig jaar hadden ze vanuit de Kroatische kust dagtochtjes gemaakt door het kapotgeschoten Bosnië. Door de autoramen keken ze urenlang zwijgend naar buiten. "Je weet niet wat je ziet gewoon. Tanks van SFOR reden rond en toch kwam het niet vijandig over". Wat een ervaring. "Ik ben geen ramptoerist", zei er een. Alleen Godfried van Rie wilde als enige niets zeggen.

In Montenegro was iedereen aardig. De grenswacht was blij dat hij weer toeristen zag. Ze kwamen ook andere geüniformeerden tegen, reuze aardig, na een blik in hun paspoort mochten ze door. Tot die ene politieagent hen aanhield en hun bagage begon uit te pakken. De messen, het kompas, de telefoon, het NAVO-rantsoen, de NAVO-jas, de NAVO- broeken, het petje met de Amerikaanse vlag - alles zo naast elkaar werd het een imposante verzameling. "We wilden uitleggen dat we op vakantie waren", zei van Iersel. "Maar de mensen kenden hier al tien jaar geen vakantie meer, laat staan wild kamperen". Misschien hadden sommigen ook last van negatieve emoties over al die doden en kapotte gebouwen. Het wil er maar niet in bij de Serviërs dat ze die verdienden. De mannnen weten nog steeds niet of ze per ongeluk in Servië waren beland, zoals een tolk zei. Dat ze daar beter niet konden zijn, hadden ze wel door. In Servië werden ze drie dagen vastgehouden bij de geheime politie, en dag en nacht geslagen, op de nieren, op het hoofd, op de maag, de buik, op de schouder, op de benen die ze altijd moesten spreiden. Groepjes beulen die elkaar aflosten. "Ze wisten de pijnzenuwen te raken", zei Ben van Schaik. Uiteindelijk deden ze hun valse bekentenis voor de Servische televisie. Achteraf hadden ze er geen spijt van en vonden ze alle vier dat ze sterker waren geworden, "als we er niks aan overhouden".

Ter illustratie had SBS alles laten naspelen met Joegoslavische politieauto's, mannen met mitrailleurs in uniform, martelkamers, schaduwen van beulen die sloegen, vier acteurs met onderbelichte gezichten. Wanneer worden de filmrechten verkocht? De heren Hulot op survivaltocht. Terug in Nederland. Op Nova zag ik documentairemaker Roel van Dalen van de documentaire over Ajax en zijn distributeur. Vol begrip dat de Rotterdamse, Haagse, Utrechtse en Groningse theaters zijn film niet meer vertonen na onaardige telefoontjes van vijandige supporters die wilden "verbouwen". De Rotterdamse supportersvoorzitter Veenman zou zelf niet meeverbouwen maar begreep het wel. De politie had ook vertoning afgeraden. Terreur hoort niet tot de beleidsprioriteiten.

Het Rotterdamse De Lantaren heeft de Ajax-film geadopteerd. "Nederland is een van de modernste landen van wereld. Ik kan me dit hier niet voorstellen. In Turkije, waar ik vandaan kom, wel", zei Lantaren-programmeur en Feyenoordsupporter K. Selçuk over de succesvolle intimidatie van de grote concurrenten. Lantaren- directeur Ruyter knikte. Selçuk en Ruyter, de schaarse helden van de avond.

( a d v e r t e n t i e s )