Directeur van Suhrkamp wil de macht niet delen

Bij Uitgeverij Suhrkamp valt de ene kroonprins na de andere in ongenade bij directeur-eigenaar Unseld. Vorige week was Christoph Buchwald aan de beurt.

Door onze correspondent MICHÈLE DE WAARD

BERLIJN, 5 DEC. Typisch Duits: oude heren die niet van wijken willen weten. Kan de 80-jarige Wolfgang Wagner de leiding van de Bayreuther Festspiele maar niet uit handen geven, ook de 76-jarige uitgever Siegfried Unseld van Suhrkamp lukt het niet de maarschalksstaf over te dragen aan de jongere generatie.

Drie jaar geleden leek het zover toen hij Christoph Buchwald als kroonprins in Frankfurt op het schild hief. De geëngageerde Buchwald - die de zieltogende uitgeverij Leuchterhand er met toonaangevende auteurs als Milan Kundera, Harry Mulisch, Margriet de Moor en David Grossman bovenop had geholpen - zou nieuwe moderne schrijvers moeten aantrekken. Met Buchwald, bijgenaamd de speurneus, leek Unseld de geknipte troonopvolger te hebben binnengehaald.

Vorige week verrastte Buchwald de Duitse culturele wereld met zijn vertrek. In 'goed overleg' zijn beide partijen uiteengegaan, zo heet het. Maar achter de droge tekst van het persbericht schuilt de volhardende onwil van Unseld de macht met wie dan ook te delen.

"Ik heb tal van succesvolle auteurs binnengehaald, maar Unseld beviel het niet", zegt Buchwald desgevraagd. Zo heeft hij de jonge Amerikaanse schrijver Tristan Egolf aan Suhrkamp verbonden, evenals de Somalische Nuruddin Farah, die als Nobelprijskandidaat werd genoemd. Daarnaast geldt Alexander Kluges Chronik der Gefühle als een belangrijke aanwinst voor Suhrkamp. Juist de angelsaksische literatuur is een van de zwakke poten van de uitgever, die nog altijd boogt op klassiekers als Adorno, Frisch, Johnson, Habermas, Walser, Enzensberger en Handke. Maar van deze schrijvers leven er nog maar een paar en alleen Handke is jonger dan 70 jaar, merken literatuurcritici schamper op. Suhrkamp is derhalve hard toe aan verjonging van haar auteursstal. Unseld wist weliswaar Durs Grünbein als een van de weinige nieuwe Oost-Duitse schrijvers aan zich te binden, maar nieuwe intellectuele of literaire trends gaan steeds meer aan de neus van de uitgeverij voorbij.

Hoogste tijd voor verjonging aan de top, menen kenners van de branche. Alleen, Unseld blijkt er de man niet naar de macht te delen. Met Buchwald vertrekt binnen acht jaar de vierde beoogde opvolger. Met zijn zoon Joachim Unseld kreeg de uitgever hevige ruzie, ook Gottfried Honnefelder en Thedel von Wallmoden ruimden eerder het veld omdat het onmogelijk was met de dominante Unseld samen te werken. Het personeelsbeleid van Unseld wordt wel beschreven als de zogenaamde 'champignon-methode': de eigen mensen diep in het donker houden. Zodra er teveel zonnestralen op een persoon schijnen, moet deze verdwijnen.

Literatuurcritici vragen zich af hoe het verder moet met Suhrkamp, nu Unseld van plan blijkt zijn bezit in een stichting onder te brengen, waarvan zijn vrouw Ulla Berkewicz in de toekomst de leiding moet krijgen. Net als Wolfgang Wagner blijkt Unseld uitsluitend zijn echtgenote te vertrouwen als bewaker van het erfgoed. Buchwald zelf wil zijn vleugels verder uitslaan. De veelbelovende uitgever houdt alle opties open: de media, een cultuurinstituut of de internationale boekenbranche. Allemaal aantrekkelijk, vindt hij.

( a d v e r t e n t i e s )