V I D E O C L I P :
Voorgekookte schrik
BERNARD HULSMAN
"Out now! Holywood. The new
disturbing album by Marilyn Manson." Zo luidt de tekst van de reclame
voor de nieuwe cd van de Amerikaanse shockrocker Marilyn Manson
die de laatste tijd veelvuldig op MTV is te zien. Reclame met
'verontrusting' als aanprijzing: dit geeft niet alleen aan dat
'verontrustend' een kunstrecensiecliché is geworden, maar ook
dat Manson, de 'schrik van de Amerikaanse burgerij', een product is van
de muziekindustrie.
Een paar geleden joeg Manson Amerikanen van het type Tipper Gore de
stuipen op het lijf. Niet zozeer met zijn zware, logge 'industrial'
muziek - die kende Amerika al van groepen als Nine Inch Nails - alswel
met zijn gedweep met drugs, fascisme, sadomasochisme, automutilatie en
andere 'schokkende' zaken. Op het podium verscheurde hij bijbels en
liet hij, gehuld in zwart rubber of leer, nep- en echt bloed vloeien en
gaf hij zich over aan namaak orale seks. Eigenlijk is het verbazend dat
het Marilyn Manson nog is gelukt om de schrik van Amerika te worden.
Manson put rijkelijk en op weinig inventieve wijze uit het dikke
handboek voor burgerschrik, waarvan Alice Cooper al in de jaren
zeventig een belangrijk hoofdstuk schreef. Dat begint al met zijn naam.
Die moest schokken - dat stond vast. En dus combineerde hij de naam van
een bekend sekssymbool (Marilyn Monroe) met die van een beroemde
sekteleider en massamoordenaar (Charles Manson). Zijn uiterlijk bestaat
uit louter griezelclichés. Hoe zien enge ogen er uit, dacht
Manson. Lichte irissen met een zwarte rand, zoals sommige wolvensoorten
hebben, was zijn antwoord. En ze worden nog wat enger door ze, zoals de
echte ogen van David Bowie, verschillend van kleur te maken, bedacht
hij er achteraan.
Zo gaat het maar door met Marilyn Manson: alles aan hem is weloverwogen
en gericht op het schrikeffect. Zo ook Mansons nieuwe videoclip bij het
nummer 'Disposable Teens' van de cd Holywood. Die zit boordevol
clichés. Stuiterende concertbeelden van een opgewonden rockster
en band kennen we al sinds de begindagen van de videoclip. Voor de
omlijsting van dit optreden gebruikt regisseur Samuel Barber oude
vertrouwde schrikmiddelen uit het horrorgenre zoals losse hoofden, al
dan niet bedekt met insecten, kruisen tegen een oplichtende achtergrond
en kale takken in een desolaat landschap. Het enige opmerkelijke in de
video is Manson in bisschopshabijt. Manson verscheurt tegenwoordig
namelijk geen bijbels meer, maar put er inspiratie uit. Maar ook dit is
weer een cliché. Vroeg of laat ontdekken alle christenschokkers
dat " de bijbel een eindeloze bron van inspiratie voor verhalen over
seks en geweld is", zoals Manson onlangs in een interview in Oor
zei.
'Disposable Teens' maakt weer eens duidelijk dat Marilyn Manson net zo'n
formule is als de door platenmaatschappijen bedachte en bijeengebrachte
jongens- en meisjesgroepen als Westlife en The Spice Girls. Zoals de
muziek, video's en uiterlijk van dergelijke verzonnen groepen van a tot
z bestaan uit bekende onderdelen, zo is Manson tot in details een
uitgekiende opeenstapeling van horrorclichés. Het enige verschil
is dat de jongens- en meisjesgroepen zijn bedoeld voor naar
verliefdheid snakkende tieners en Marilyn Manson voor de niet minder
talrijke opstandige, monkelende pubers.