NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

FROUKJE SANTING
Wat kan geschiedenis toch fascinerend zijn. Zeker als ze wordt verteld aan de hand van de lotgevallen van mensen wier leven als gevolg van historische beslissingen een dramatische wending kreeg. We weten allemaal hoe slecht het Albanië is vergaan nadat de communistische leider Hoxha in de herfst van 1948 de grenzen had gesloten.

Maar het verhaal wordt een stuk spannender als we via de tweedelige documentaire Amerika is net als Albanië van filmmaker Rob Hof inzoomen op de eeuwenoude Shkreli-clan, van wie het moederland een bergstrook met een omtrek van zo'n 20 kilometer is. 's Zomers weidden de clanleden hun schapen hoog in de bergen, 's winters trokken ze naar Montenegro. Ze leefden naar de geest van de rauwe bergwetten en onder het gezag van hun beschermheilige, Sint Nicolaas. Op het moment dat Hoxha het hek om zijn communistische staat in het slot trekt, scheidt hij de Shkreli-clan. Een deel bevindt zich nog in de bergen, een ander deel is al in Montenegro aangekomen om te overwinteren. Tot die laatste groep behoort godfather Vata. In de jaren zestig zet hij de reis voort. Hij brengt zijn clangenoten naar het land van de onbeperkte mogelijkheden: de Verenigde Staten van Amerika. Dat zijn de enkele duizenden Shkreli's die momenteel in Detroit en New York leven. Het zijn hardwerkende, godvrezende en naar de tradities van de bergwetten levende emigranten. Ook al wonen ze in grote huizen met brede oprijlanen en kortgeschoren gazons, hun hoofden en harten zijn niet wezenlijk anders gaan denken en kloppen. Bloedwraak, eer, gastvrijheid en onvoorwaardelijke respect voor de oudere familieleden bepalen ook nu hun leven. Amerika is net als Albanië.

Filmmaker Hof ontmoet schaapherder Fran Shkreli in 1991 in Albanië. Deze vertegenwordigt het deel van de Shkreli-clan dat is achtergebleven en dat zwaar te lijden heeft gehad van het communistische bewind. Het ergste was volgens Vran dat ze hun godsdienst niet meer mochten belijden.

Daar komt in 1991 verbetering in wanneer het communisme ook in Albanië ineenstort. De grenzen gaan open en dat geeft Hof de kans om de clanleden niet alleen apart in Albanië en in de VS, maar ook gezamenlijk te filmen. Het eerste dat de rijke Amerikanen aanpakken is het totaal verwaarloosde kerkje in de Shkreli-vallei. Vanuit de VS wordt een gigantisch bronzen beeld van de heilige Sint Nicolaas naar Albanië verscheept. Prachtige filmbeelden die niet alleen ontroeren, maar die tegelijkertijd de eigenheid van de Shkreli-clan symboliseren. En bij de opening van het kerkje weet godfather Vata zonder bloedvergieten een vete te beslechten tussen twee rivaliserende families. "Dat is de invloed van onze kerk", zegt hij tijdens een verblijf onlangs in Nederland. "De kerk predikt verzoening, onze wetten schrijven wraak voor en daartussen probeer ik een evenwicht te vinden."

Werelden: Amerika is net als Albanië, Ned 1, 22.46-23.39u.

( a d v e r t e n t i e s )