B E E L D :
KRO's fiets-fetisj
Maarten Huygen
Tegen middernacht verscheen op
maandag het zweterige gezicht van televisiechef Ton Verlind. Niet bij
zijn eigen KRO maar bij de VPRO. Waskracht! had zomaar aangebeld
om te vragen wat er zo interessant was aan zijn buren. In een interview
had hij gezegd dat die buren veel interessanter waren dan een
persconferentie van Kok.
Moeilijk om mee oneens te zijn: zodra vadertje Kok spreekt, gaan mijn ogen tollen. Ik moet er naar kijken, want
belangrijk, maar ik zie plantjes die water moeten krijgen, hoor
interessante geluiden in het huis, mijn gedachten zwerven weg. In debat
zie je hoe Kamerleden zich met moeite overeind houden onder de
langgerekte zucht die zand in de oogjes strooit. Ik vind het knap van
Den Haag Vandaag dat ze er telkens weer iets van weten te maken.
Verlind had zichzelf dus geen zware bewijslast opgelegd: wat is niet
leuker dan Kok. In een enorme huiskamer van zijn jaren-dertig-woning in
het Gooi zag ik Verlind moed verzamelen om op verzoek van de
verslaggever aan te bellen bij de buren. Een vrouw deed open, bleef
tussen wat kinderen in de deuropening staan en zei met grote angstige
ogen dat die relatieproblemen waar Verlind in het knipsel over sprak,
niet van haar waren. Maar de andere buur was nog interessanter, want hij
ging fietsen, op zijn eentje. Er moest nog even worden gewacht, want hij
was weg. Op de fiets uiteraard. Later liet hij de camera in een slecht
verlichte schuur toe en hij wees op een paar mountain bikes. De les van
Verlind: "Over de fiets praten als levensvervulling vind ik prachtig. Zo
kom je op straat een heleboel mensen tegen met allemaal hele mooie
kleine verhaaltjes. Dat is interessanter dan een persconferentie van
premier Kok, vindt u ook niet?"
Heeft Verlind de lat niet te laag gelegd? Fietsen als levensvervulling,
als religie voor een welgestelde Gooise man. Omdat de katholieke markt
steeds krimpt, gaat de marketingafdeling van de KRO in haar jubileumjaar
naarstig op zoek naar andere bindende elementen. Alles is religie, ook
fietsen, dus de KRO gaat over iedereen en alles. Er is een affiche-
campagne (half naakte madonna, Hell's Angels in de kerk) over "gevoel
delen". Dat doet iedereen.
Geel ondersteunde deze visie in een boeiende discussie tussen de
godsdienstsocioloog Meerten ter Borg en Paul Schnabel van het Sociaal en
Cultureel Planbureau. Ter Borg vond alles religie, in het stadion "uit
je dak gaan", campagnes tegen zinloos geweld. We zijn allemaal af en toe
religieus, vond hij en de gevestigde kerken doen te weinig aan emoties.
Gevoel voor markt kan Ter Borg niet ontzegd worden. Hij gaat overal
over. Schnabel protesteerde.
Voor de KRO is een grote toekomst weggelegd. In deze krant jubelde KRO-
voorzitter Slangen over Spoorloos dat elke week weer nieuwe
kijkcijferrecords haalt. Dat is dus ook religie. Twee miljoen kijkers
gaan uit hun dak als de geadopteerde vondeling weer in de armen van zijn
natuurlijke moeder ligt. De commerciële omroep zou zo'n religieuze
ervaring graag in haar repertoire hebben. Samen proberen te lachen om
Ook dat nog. En Veronica's De Heilige Koe over auto's
hoort eigenlijk bij de KRO thuis, na de fiets-fetisj. Parenclubs? Dat
lijkt me pas gevoel delen in gemeenschap, mits er geen condooms worden
gebruikt, want dat mag niet van de bisschop.
Bij al die omroepjubilea worden herinneringen opgehaald over programma's
die ik als kind heb gezien of gehoord. In de jaren zestig had ik al geen
idee van welke omroep ze waren en waar het voor stond. Veertig jaar na
de ontzuiling moet er een etiket op worden geplakt. Zet stiekem een
berouwvolle nazi bij de herdenking van de razzia die hij in de oorlog
heeft gehouden. Typisch het fatsoen van de NCRV. Zet een beroemd, goed
betaald presentator op een affiche: "Iemand moet het doen". Typisch het
socialisme van de Vara. Nu mogen ze zich allemaal weer eventjes
profileren en over een jaar waait er weer een andere wind, een nieuwe
politieke fetisj.