De telecomsector wordt op Europese aandelenbeurzen streng gestraft voor haar expansiedrift. Beleggers zijn sceptisch geworden door te rooskleurige verwachtingen en een wirwar aan technologieën.

Door STÉPHANE ALONSO

ROTTERDAM, 22 NOV. Deutsche Telekom trekt zich uit de UMTS-veiling in Frankrijk, het Spaanse Telefónica wordt gedwongen de uitgifteprijs voor zijn mobiele poot tot de bodem te verlagen, de Portugese regering stelt de verkoop van haar nog resterende belang in Portugal Telecom uit, Telekom Austria ziet de aandelenkoers op zijn eerste beursdag kelderen.

Dat was gisteren, de zoveelste dag van kommer en kwel in de Europese telecomwereld. En vanmorgen daalden op de belangrijkste aandelenbeurzen in Europa de koersen opnieuw, alsof beleggers zichzelf niet genoeg kunnen straffen voor het blinde geloof dat ze hadden in de schier onbegrensde mogelijkheden van de telecom. En niet alleen zichzelf, ook de telecomsector.

Voor de malaise zijn ook regeringen verantwoordelijk. De telecombedrijven hebben zich diep in de schulden moeten steken wegens de peperdure veilingen van UMTS-vergunningen voor geavanceerde mobiele telefonie. De Britse en Duitse regering streken astronomische bedragen op voor de licenties. De toekomstige investeringen in UMTS-netwerken zullen de financiële positie van bedrijven verder onder druk zetten. Gevolg: lagere winsten, hogere prijzen voor de consument.

De telecomsector gaat zelf niet vrijuit. "Veel van die bedrijven worden geleid door mensen die megalomaan denken", zegt analist Bert Siebrand van SNS-bank. "Een cultuuromslag is dan moeilijker." Zoals bij het Spaanse Telefónica, dat in Duitsland weliswaar een vergunning binnensleepte, maar hiermee de markt voor de overige vijf licentiehouders en voor zichzelf heeft verziekt. De winstmarges zullen mager zijn.

Duitsland vormde dan ook het keerpunt, waarna de malaise begon. De grote Europese telecombedrijven kraakten, de kleintjes, zoals KPN, kwamen echt in de moeilijkheden. "Die telecombedrijven hebben vaak geen sterke partij achter zich, iemand bij wie je terecht kunt als de markt je even niet ziet zitten", aldus de analist. "Een paar maanden geleden konden bedrijven 'even iets verkopen' als het tegen zat, maar dat is niet meer zo." KPN wil nu maar al te graag af van zijn belangen in bedrijven als Eircom (Ierland), Telkomsel (Indonesië) en Cesky Telecom (Tsjechië), maar kan ze aan de straatstenen niet kwijt.

Het hardst getroffen door de malaise in de telecomsector zijn de leveranciers van telecomapparatuur en -infrastructuur, zoals Lucent. Bedrijven annuleren hun bestellingen of stellen ze uit. Lucent is er niet in geslaagd aan de grote vraag naar de allermodernste apparatuur te voldoen. Concurrenten als Nortel hebben hier handig van geprofiteerd en marktaandeel op Lucent veroverd. Siebrand relativeert niettemin de recentelijke winst- en omzetwaarschuwingen van Lucent. De waarschuwingen dienen als bijstelling van de "krankjorem hoge" verwachtingen. Ze betekenen niet per se dat het slecht met Lucent gaat.

De leveranciers van de telecomsector hebben de hype rondom UMTS zelf gecreëerd. In hun laboratoria toonden ze "dingen die pas over vijf jaar werken". De telecombedrijven waren diep onder de indruk. "Het meeste management heeft weinig kaas gegeten van technologie", zegt Siebrand.

De grote geestdrift van zowel beleggers, overheden als telecombedrijven over UMTS was niet alleen overdreven, erger, de kans bestaat dat ze de markt voor mobiele telefonie zal verzieken. Volgens Siebrand is het "heel goed verdedigbaar" dat de markt de komende vijf jaar uit de voeten had gekund met GPRS, een veredelde versie van de GSM-standaard voor mobiele telefonie. Het gebruik van GPRS zal naar verwachting pas in 2002 goed lopen, maar tegen die tijd zullen telecombedrijven hun UMTS- netwerken bijna hebben voltooid.

Er dreigt kortom een flessenhals aan technologieën. Siebrand: "Iedereen zegt dat de ontwikkelingen zo snel gaan in de telecomsector, maar dat is niet zo. Het duurt altijd even voordat technologieën zijn geaccepteerd door de samenleving. Consumenten aarzelen omdat ze steeds bang zijn dat ze de miskoop van het jaar zullen doen."

Die aarzeling zorgt voor onzekerheid onder beleggers. Zelfs de koers van het aandeel van Nokia, dat tot voor kort door analisten als onaantastbaar werd beschouwd, krijgt klappen. Grote investeringen worden op de beursvloer afgestraft, terughoudendheid wordt gewaardeerd. Siebrand: "Expansie loont nu niet."

Telefónica Móviles, de mobiele poot van het Spaanse Telefónica, is rond het middaguur voor 11 euro per aandeel naar de beurs gegaan. Het aandeel bleef in de eerste minuten na de beursgang onaangeroerd door steunaankopen van het bankensyndicaat dat de beursgang begeleidt. Daarna zakte het onder de uitgifteprijs. De uitgifteprijs werd gisteren geprikt op de ondergrens van de eerder vastgestelde bandbreedte, hetgeen Telefónica vanochtend op een afstraffing kwam te staan. Het aandeel van het moederbedrijf daalde vanochtend met 3,6 procent tot 18,70 euro. De beursgang van Telefónica Móviles wordt door andere telecombedrijven die overwegen hun mobiele divisie naar de beurs te brengen gezien als belangrijke testcase.

( a d v e r t e n t i e s )