‘Handmatig hertellen tot zondag'

Door onze correspondent MARC CHAVANNES
WASHINGTON, 22 NOV. Het Opperste Gerechtshof van Florida heeft gesproken: de handmatige hertelling van de stemmen mag doorgaan, de resultaten moeten worden meegerekend in de totale uitslag, maar alle nieuwe gegevens moeten uiterlijk zondag om vijf uur binnen zijn.

De vlotte verkiezing van de nieuwe Amerikaanse president is daarmee niet dichterbij gekomen. Had het hoogste Hof in Florida geoordeeld dat de handmatige hertellingen, die doorgaan in drie kiesdistricten, niet meer van belang waren, dan was George W. Bush de nieuwe president geweest. De uitspraak betekent voor hem dan ook een gevoelige tegenslag. Maar Al Gore is allerminst zeker van de overwinning.

Het Hof wees zijn vonnis gisteravond, iets meer dan een dag nadat beide partijen mondeling hun standpunten hadden kunnen toelichten. Uit de bijna honderd vragen die het Hof in ruim twee uur stelde, viel toen al af te leiden dat de zeven opperrechters uit waren op een praktische oplossing, die het recht van iedere burger om te stemmen zo veel mogelijk respecteerde. Dat blijkt ook het leidend motief in de 42 pagina's tellende uitspraak.

Het Hof verraste door een zeer krappe termijn te stellen voor het hertellen van de in totaal 1,6 miljoen stemmen. Tijdens de zitting was gebleken dat Florida vóór 12 december zijn 25 kiesmannen moet hebben aangewezen. Maar het Hof hield rekening met het protest dat de verliezer kan aantekenen en kwam aldus terugrekenend uit op de noodzaak de uitslag aanstaande maandagmorgen vast te stellen. Een extra complicatie is dat het donderdag Thanksgiving Day is; veel Amerikanen nemen deze week een paar dagen vrij.

Vice-president Gore reageerde verheugd op de uitspraak. Hij zei dat de democratie de winnaar was nu een ,,volledige, eerlijke en nauwkeurige telling van de stemmen'' mogelijk was gemaakt. Hij zei dat de natie de rijen moest sluiten. De tijd ging nu dermate dringen dat beide kandidaten zich vrij moesten voelen zich te wijden aan mogelijke kabinetsbenoemingen. Gore zei het geldende kiesstelsel te accepteren en geen verkiezing te zullen aanvaarden met steun van kiesmannen die op 18 december anders stemmen dan waar de meerderheid in hun staat voor heeft gekozen.

Gouverneur Bush reageerde niet direct. Zijn waarnemer bij de afwikkeling van de verkiezing in Florida, James Baker III, uitte felle kritiek op het vonnis. Het Hof was op de stoel van de wetgever gaan zitten en had de regels die gelden voor verkiezingen herschreven. Hij zei dat de Bush-campagne alle opties open hield. Technisch gezien behoort een direct beroep op het federale Supreme Court in Washington tot de mogelijkheden. De oud-minister van Buitenlandse Zaken zinspeelde op de mogelijkheid dat het parlement van Florida zich van de zaak zou meester maken en alsnog Republikeinse kiesmannen zou aanwijzen.

De Gore-campagne kreeg niet helemaal haar zin wat betreft de nu cruciale hertelling van stemmen die eerder door de machine als blanco of ongeldig waren afgewezen. De Democraten hadden een duidelijke richtlijn gevraagd voor het tellen van stemkaarten waar geen of een onduidelijk gaatje in is geprikt door de kiezer. Hoogstens impliciet liet het Hof ruimte voor het meetellen van biljetten met alleen een dimple, een ‘kuiltje' of deukje, maar geen gaatje, achter een naam.

De kwestie van het meetellen van biljetten met kuiltjes is van groot belang omdat Gore tot nu toe bij de hertelling maar 266 stemmen heeft gewonnen. Bij dat percentage extra stemmen haalt hij de vorige zaterdag officieus vastgestelde 930 stemmen voorsprong van Bush niet in. In Palm Beach liggen nog duizenden biljetten met kuiltjes te wachten op een laatste oordeel. Daar schuilt Gore's kans op een overwinning.

Het Supreme Court vernietigde eerdere rechterlijke uitspraken die de hoogste ambtenaar van Florida in het gelijk stelden in haar weigering resultaten van handmatige tellingen nog mee te rekenen na vorige week dinsdag. De betrokken functionaris had haar wettelijke bevoegdheid te oordelen over laat ingeleverde stemmen kennelijk misbruikt, aldus het Hof.

( a d v e r t e n t i e s )