Witbier uit een mosterdglas, Leffe Triple uit een kelk en Corona rechtstreeks uit de fles. Bier is psychologie, zeggen deskundigen. En nog gezond ook. Als u zich tenminste kunt beheersen.

Door Marcel aan de Brugh

Aan de bar van het Nijmeegs cafe 't Haantje zitten vier mannen van middelbare leeftijd. Mede-eigenaar Piet Puin tapt een herfstbok voor een van hen. "Nu het nog kan", zegt Puin met een onmiskenbaar Nijmeegs accent. De kroegbaas vertelt dat hij over een paar weken stopt met dit bokbier. In december komen de bieren die meer bij de winter passen. Zwaardere bieren met een alcoholpercentage van 7 of 8 procent, zoals Leffe Triple. In de zomer verkopen de gebroeders Puin meer witbieren.

"Bier is psychologie", zegt Jo Puin, de broer van Piet. "Neem nou bijvoorbeeld Corona-bier. Smaakt nergens naar, maar het is een statussymbool onder jongeren. Hip, snel. Dat werkt bij die groep." En waarom moet elke speciale biersoort zijn eigen glas hebben? Piet begrijpt dat niet. Waarom moet je witbier uit een soort mosterdglas drinken, en Leffe uit zo'n grote kelk? " Ook psychologie", zegt Jo stellig.

Gevraagd naar de gezondheidseffecten van bier heft Piet stoïcijns zijn schouders. "Ach, gezond. Fabrikanten lopen daar wel eens mee te koop. Ik weet het niet." Ook Jo doet er het zwijgen toe.

Henk Hendriks, bier-onderzoeker bij TNO Voeding in Zeist, weet er meer van. Drinken van geringe hoeveelheden bier is volgens hem inderdaad gezond. Geringe hoeveelheden, daarmee bedoelt hij twee tot drie glazen per dag voor mannen. En één tot twee glazen per dag voor vrouwen. "Als je je daar aan houdt, neemt de kans op hart- en vaatziekten af", zegt Hendriks. Hoeveel, weet hij niet. "Het is moeilijk uit te drukken in bijvoorbeeld extra levensjaren, maar de bescherming is aanzienlijk." Volgens Hendriks telt het gezondheidseffect trouwens niet alleen voor bier. Het gaat ook op voor wijn, en gedestilleerd. Eigenlijk alle dranken waar alcohol in zit. Want het is de alcohol die het 'm doet. De TNO-onderzoeker legt uit dat het cholesterol in het bloed van de mens is verdeeld over 'goed' en 'slecht' cholesterol. Het slechte cholesterol ( LDL) slaat voor een deel neer op de wanden van de bloedvaten. Daardoor slibben ze op den duur dicht. Als dat gebeurt in een kransslagader die het hart van bloed voorziet, kan dat tot een hartaanval leiden. Het goede cholesterol ( HDL) daarentegen wordt uit de bloedvaten afgevoerd. "Bij mannen van middelbare leeftijd die twee tot drie glazen bier per dag drinken, stijgt het gehalte HDL in het bloed met ruim 13 procent", zegt Hendriks. "Dat is veel."

Geringe hoeveelheden mogen dan gezond zijn, maar overmatige consumptie kan leiden tot hartritmestoornissen, een hoge bloeddruk, ernstige leverproblemen en kanker van bijvoorbeeld slokdarm, endeldarm en lever. Nederland telt 660.000 mensen die meer dan 8 glazen alcoholische drank per dag drinken. Jaarlijks sterven 1.200 tot 1.300 mensen aan acute of chronische leverziekten. Daarvan zijn er 400 te wijten aan overmatig alcoholgebruik. "Als TNO zullen wij het bierdrinken nooit promoten als een gezonde bezigheid", zegt Hendriks. "Maar als je een matige drinker bent, hoef je echt niet te stoppen."

Daarnaast kampt menige bierdrinker vanwege zijn omvangrijke buik met rugklachten. Die bierbuik is volgens Hendriks mede toe te schrijven aan de vele calorieën in bier. Het lichaam slaat die op in vetweefsel. "De meeste calorieën zijn terug te voeren op de koolhydraten in het bier", aldus de TNO-onderzoeker. Volgens hem hoor je wel eens zeggen dat een glas bier gelijk staat aan het eten van een boterham. Of dat zo is, weet hij zo een-twee-drie niet.

Uit een eigen berekening blijkt dat bijna te kloppen. Het hangt er maar net van af welke biersoort je vergelijkt met welk type brood. Uit de voedingsmiddelentabel, die is samengesteld door het Voedingscentrum, blijkt dat 100 gram pils 41 kilocalorieën (kcal) bevat. Zwaar bier, met een alcoholpercentage vanaf 7 procent, bevat minstens 62 kcal per 100 gram. Alcoholarm bier komt uit op 24 kcal. Een glas Hertog Jan Dubbel (alcoholpercentage 7 procent) van 300 ml blijkt 300 gram te wegen - bier bestaat voor het merendeel uit water. Omgerekend bevat dat glas 186 kcal, maar alleen de 100 kcal van de koolhydraten maken dik. Een halfje bruin met zonnebloempitten weegt 420 gram en telt 11 sneetjes. Dat is 38 gram per snee. Volgens de voedingsmiddelentabel bevat 100 gram bruinbrood 248 kcal. Omgerekend bevat een sneetje bruinbrood dus ruim 94 kcal. Kortom, een glas Hertog Jan staat gelijk aan ongeveer een snee bruinbrood. Een glas pils blijkt, na berekening, gelijk te staan aan tweederde snee bruinbrood.

Uit gegevens van de Stichting Alcoholpreventie blijkt het tegenwoordig steeds vaker voor te komen dat jongeren op een avond wel eens 20 tot 30 pilsjes achterover slaan. "Dat is dus ruim een half brood", zegt Ype Dijkstra, voorzitter van de stichting en tevens burgemeester van de Friese gemeente Boarnsterhim. Dijkstra wijt het zware drinken voor een deel aan de reclame van de bierfabrikanten. Die richtte zich in het recente verleden steeds meer op jongeren. "Fabrikanten zoeken de grenzen op van wat is toegestaan", zegt Dijkstra.

De alcoholbranche werkt via zelfregulering. De Stichting Alcoholpreventie moet erop toezien dat de fabrikanten zich aan de regels houden. Dat blijken ze lang niet altijd te doen. Vorig jaar diende de stichting ruim 100 klachten in bij de Stichting Reklame Code. Volgens Dijkstra is daarvan ongeveer de helft gehonoreerd.

Sinds kort is er een nieuwe horecawet van kracht. Alcoholfabrikanten mogen nu bijvoorbeeld voor 21.00 uur geen drankreclame meer uitzenden op de muziekzenders TMF en MTV, waar veel jongeren op afstemmen. Het is ook verboden om mensen jonger dan 25 te laten acteren in drankreclames. "Maar de branche blijft grenzen opzoeken", zegt Dijkstra. Zo is het verboden om op tankstations alcoholische dranken te verkopen. "Shell houdt zich daaraan, voor de stations die het in eigen beheer heeft. Maar de meeste pompen worden beheerd door exploitanten. Shell zegt dat het deze mensen niet allemaal kan gaan verbieden om alcohol te verkopen. Ik vraag me af, moeten bedrijven niet wat meer maatschappelijke verantwoordelijkheid tonen?"

In cafe 't Haantje begint het wat voller te raken. Jo Puin zegt dat er in hun gelegenheid bijna geen jongeren komen. En als iemand te veel heeft gedronken, wordt hij rustig buiten gezet. "Maar dat hangt ook een beetje af van de situatie", zegt Piet. "Als ze schreeuwerig en opstandig worden, zetten we ze op straat."

De broers hebben geen vast contract met een bierleverancier, zoals veel collega's. "Zo'n leverancier kan je van alles gaan opleggen. Daar houden we niet van", zegt Piet. Jo knikt instemmend. "We hebben moeite met ondertekenen", zegt hij met een knipoog. "Daar hebben we de handen niet voor. "

( a d v e r t e n t i e s )