NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

WIM BRUMMELMAN
"Ik schaam mij niet en hoef geen verontschuldigingen aan te bieden." Zo besloot de Japanse topdiplomaat Yasushi Akashi het interview dat in april 1998 in deze krant verscheen en waarin hij werd ondervraagd over zijn omstreden rol als gezant van de Verenigde Naties tijdens de oorlog in ex-Joegoslavië tussen 1993 en eind 1995.

Over de slachtoffers van Srebrenica en de andere doden van de oorlog in Bosnië zegt hij ten zeerste mee te voelen met de rampspoed die hen is overkomen, maar hij voegt er in één adem aan toe dat hij nu eenmaal "moest opereren in omstandigheden, waar ik niet veel invloed op kon uitoefenen". Schuldig voelt Akashi zich dan ook niet. "Waarom zou ik mezelf moeten kwellen met iets waartoe ik niet in staat was." Dezelfde verdedigingslinie betrekt de Japanse diplomaat in de documentaire Werelden: Einde Oefening! die handelt over de vredesmissie die de VN in 1992 uitvoerden in Cambodja. Akashi gaf daar leiding aan UNTAC, die met een budget van drie miljard dollar en met de inzet van 22.000 soldaten en civiele medewerkers uit meer dan honderd landen een van grootste VN-vredsesoperaties ooit was. Verwijzend naar de verkiezingen die in mei 1993 plaatsvonden, noemen Akashi en andere verantwoordelijken de UNTAC-missie een succes waarop de internationale gemeenschap met trots kan terugkijken. Die tevredenheid is hoogst misplaatst, zo stellen de Deense documentairemakers terecht. De verkiezingen hadden een hoge opkomst, maar leidden niet tot een democratisch bestel in Cambodja. De Rode Khmer, onder wier schrikbewind tussen 1975 en 1979 anderhalf miljoen Cambodjanen het leven lieten, werden nooit ter verantwoording geroepen en lieten zich ook niet door de VN-troepen ontwapenen.

Dat politieke falen van de VN-missie komt evenwel slechts zijdelings aan de orde in Werelden: Einde Oefening! De documentaire concentreert zich op het destabiliserende effect dat de komst van de grote buitenlandse troepenmacht op de Cambodjaanse samenleving heeft gehad. Een menselijk drama, zoals de programmamakers willen laten zien, dat zich heeft geuit in een massale verspreiding van het HIV-virus, een scherpe stijging van het aantal aids-patiënten, een golf van buitenechtelijke kinderen en een opmars van drugsverslaving. "Er waren inderdaad enkele contingenten die niet aan de standaard voldeden", geeft Akashi toe, zoals de Bulgaarse soldaten die rechtstreeks vanuit het gevang in eigen land naar Cambodja werden gestuurd. En wat te denken van de komst van soldaten uit Afrikaanse landen met een hoog HIV- risico.

Pas na een half jaar liet de leiding van UNTAC de waarschuwing uitgaan dat soldaten misschien beter een condoom zouden kunnen gebruiken, indien ze zich wilden overgeven aan de vleselijke genoegens des levens. Maar veel meer kon men ook niet doen om het risico van aids-verpreiding tegen te gaan, zo liet Akashi in 1992 al weten met zijn befaamde uitspraak 'boys will be boys'. Wat bedoelde u daarmee, willen de documentairemakers van hem weten. "Ik geloof niet dat ik dat hoef uit te leggen", antwoordt Akashi.

Werelden: Einde oefening! Ned.1, 23.03-23.55u.

( a d v e r t e n t i e s )