Op één dag telde het Binnenhof drie aanvaringen. Pijnlijke momenten voor minister Korthals en de staatssecretarissen Cohen en Van der Ploeg, en daarna hard zeggen dat de sfeer goed is. Haagse herfstdepressies.

Door onze redacteuren RAYMOND VAN DEN BOOGAARD en KEES VAN DER MALEN

DEN HAAG, 14 NOV. Drie aanvaringen tussen de grote coalitiepartijen PvdA en VVD op één dag - voorlopig reppen betrokkenen alleen van toeval, of mogelijk zelfs van het 'politieke jaargetijde', waarin in de Tweede Kamer ongewoon veel onderwerpen tegelijk aan de orde zijn en de kans op frictie dus statistisch groot is. Maar het blijven drie aanvaringen: PvdA-fractieleider Melkert zet minister Korthals (Justitie, VVD) ongewoon zwaar onder druk. VVD-fractieleider Dijkstal legt staatssecretaris Cohen (Justitie, PvdA) op ongebruikelijke wijze aan de ketting. En op beduidend lager politiek niveau doorbreekt de PvdA plotseling een coalitiebreed front in de Kamer, om de PvdA-staatssecretaris van cultuur Van der Ploeg tot herziening van omstreden subsidievoorstellen te brengen. Melkert liet gistermiddag via de media weten dat minister Korthals tot nu toe tekort schiet in zijn verklaring over de rol van Justitie rond een transport van illegalen, waarbij afgelopen zomer 58 Chinezen in Dover de dood vonden. Korthals had de Kamer over deze zaak, die wellicht voorkomen had kunnen worden als justitie meer coördinatie aan de dag had gelegd bij het volgen van een mensensmokkelaar die hoofdverdachte was. Melkert vindt de brief van Korthals te beschrijvend, te weinig getuigend van de wens te verbeteren. De PvdA-fractieleider eist meer daadkracht.

Dijkstal verklaarde gisteravond op een VVD-spreekbeurt in Burgh- Haamstede dat staatssecretaris Cohen moet aanblijven op Justitie om het asielbeleid tot resultaat te brengen en niet mag solliciteren naar het burgemeesterschap van Amsterdam. Weliswaar is, zoals Dijkstal meteen toegaf, nog helemaal niet officieel bekend óf Cohen naar Amsterdam dingt. Maar de VVD-fractie had begin dit jaar, toen Cohens Vreemdelingenwet in de Tweede Kamer werd behandeld, wel dertig punten waarop zij meende dat aanscherping op zijn plaats zou zijn. Aanvaarding van de Vreemdelingenwet in de Eerste Kamer is deze week nog lang niet zeker. "Cohen moet gewoon zijn werk in Den Haag afmaken", meent de fractieleider van de VVD nu. Op een wet volgt immers de uitvoering. Beide interventies op het niveau van de fractieleiders zijn bijzonder. Melkert zet met zijn bemoeienis het debat met de minister, dat vermoedelijk later deze week zal worden gevoerd, op scherp. Hij pleegt zijn interventie op een moment dat de fracties nog via hun justitiespecialisten communiceren met de minister. Zo zou aan het debat nog een schriftelijke vragenronde vooraf kunnen gaan, waarin wat Melkert vraagt uit de antwoorden van de minister van Justitie zou kunnen blijken. Vreemd die stevige taal, zegt dan ook de VVD.

Dijkstal spreekt zich uit over een mogelijke sollicitatie van Cohen, terwijl die op dit moment in Den Haag niet aan de orde is. De vertrouwenscommissie van de Amsterdamse raad moet nog beginnen met het horen van kandidaten. Bovendien is het Dijkstal formeel niet bekend of Cohen heeft gesolliciteerd: zware kandidaten worden meestal gevraagd. Buitengewoon vreemd, zo reageerde Melkert vanmorgen dan ook.

Verbazing dus, over de wederzijdse interventies - verder gaan de grote broers in de Paarse coalitie voorlopig niet. De kwesties hebben op geen enkele manier met elkaar te maken, bezweren beide partijen. In PvdA- kring wordt daarnaast weersproken dat de 'aanval' van Melkert op VVD- minister Korthals bedoeld is om de aandacht af te leiden van de ongemakkelijke discussie van gisteravond over de teruggetreden PvdA- voorzitter Marijke van Hees. En in VVD-kring wordt tegengesproken dat de 'ban' van Dijkstal op een burgemeesterschap van Cohen te maken heeft met de recente irritatie bij de liberalen over een overmaat aan PvdA- benoemingen in het openbaar bestuur.Er is geen sprake van sfeerverslechtering in de coalitie, zeggen PvdA en VVD om het hardst. Maar over beide kwesties is het laatste woord nog niet gesproken. In de Eerste Kamer moet Cohen zich vandaag verdedigen tegen critici van met name zijn eigen partij de PvdA en D66, die vinden dat de Vreemdelingenwet te ver gaat. Voor Cohen is het een curieuze ervaring dat hij juist van de VVD, die het meest kritisch is over zijn asielbeleid, moet horen dat hij in Den Haag moet blijven. Cohen heeft de VVD hard nodig, want VVD beschikt met het CDA over een meerderheid in de Senaat. Minister Korthals kan pas tijdens het Kamerdebat reageren op de interventie van Melkert. Op Justitie wordt het niet leuk gevonden dat Melkert "een scheermesje in de minister zet". Vreemd, vindt men daar, dat Melkert meer geld vraagt voor de bestrijding van de zware criminaliteit, terwijl hij daarover bij de Algemene Beschouwingen in september niet sprak. Eerder werd tot nu toe in VVD-kring aangenomen dat de PvdA nogal ingenomen was met Korthals' beleid. Dat in sommige perioden de kans op politieke aanvaringen groter is dan in andere, is geen nieuw verschijnsel. In februari van dit jaar gebeurde hetzelfde. Wat telt is het vertrouwen tussen de partijen.

( a d v e r t e n t i e s )