Nederlandse bedrijven steunen Bush, maar hangen dat niet aan de grote klok. Het verkiezingsgeweld drukt de beurskoers niet van de tv.

Door onze redacteur MICHIEL VAN NIEUWSTADT
Was het de spannende strijd om het Amerikaanse presidentschap of stonden de televisies in de bestuurskamers gewoon weer afgestemd op de beurskoersen via Teletekst? ,,Bij mij de beurskoersen'', zegt directeur K. de Jong van het voedingsbedrijf Numico. ,,En bij Van der Wielen [de bestuursvoorzitter] ook. De voedingssector is nu eenmaal niet zo kwetsbaar voor politieke onzekerheid en zoveel verschil tussen Gore en Bush is er niet.''

In tegenstelling tot de gemiddelde Nederlander steunen grote beursgenoteerde ondernemingen in meerderheid de Republikeinse presidentskandidaat, zo bleek onlangs uit een overzicht van Nederlandse donaties aan de Amerikaanse verkiezingscampagne. Maar de vele tienduizenden dollars die ondernemingen als Aegon, Philips en Elsevier hebben opgehoest voor Bush vertaalden zich vanmorgen niet in enthousiasme.

,,We volgen hier de verkiezingen via Teletekst'', bevestigt een zegsman van het elektronicaconcern, maar tot politieke uitspraken is hij niet te verleiden. Dat Amerikaanse Philips-werknemers 46.000 dollar voor Bush en slechts 6.000 dollar voor Gore hebben opgehaald, zegt volgens hem niets over de voorkeur van het concern. ,,We onthouden ons van elk commentaar over de politiek''.

Aegon, goed voor 165.000 dollar aan de Republikeinen, houdt zich ook op de vlakte. ,,Dit past in de Amerikaanse cultuur. Vergelijk het met financiële steun aan een orkest in Nederland'', aldus een woordvoerder.

Financieel bestuurslid Peter Wennink van ASM Lithography was vroeg op de ochtend gematigd enthousiast toen Bush op een overwinning afstevende. ASML heeft niet direct gedoneerd, maar een Republikeinse zege ligt wat gevoelig met het oog op de beoogde overname van de Amerikaanse Silicon Valley Group (SVG). Voor de overname heeft het bedrijf uit Veldhoven toestemming nodig van de Commissie voor buitenlandse investeringen in de VS. Deze commissie, nu onder Democratisch voorzitterschap, moet onder meer in het oog houden of Amerika voldoende grip houdt op ,,strategische technologieën''. Buiten kijf staat dat de lithografiemachines van ASML en SVG een sleutelrol vervullen in het maken van chips en daarom cruciaal zijn voor de defensie-industrie. Zal Bush, die zich in zijn campagne heeft opgeworpen als de beschermheer van de strijdkrachten, besluiten dat deze technologie niet in buitenlandse handen mag vallen?

Wennink wijst erop dat ASML al is toegelaten tot een Amerikaans consortium dat nieuwe technologie op dit terrein ontwikkelt. ,,Onze betrokkenheid daarbij is niet strijdig met de nationale veiligheid'', zegt hij. ,,Die afweging is dus al gemaakt.''

Wenink ziet voordelen in een Republikeinse verkiezingsoverwinning. Volgens hem is de financiële regelgeving doorgeslagen onder de Democratische voorzitter Arthur Levitt van de toezichthouder Securities and Exchange Commission (SEC). ,,Het toezicht op de financiële markten is in de Verenigde Staten fantastisch geregeld, maar je kunt ook te ver gaan''.

Voor de beurzen en de Amerikaanse economie voorziet Wennink geen harde consequenties. ,,Algemeen leeft het gevoel dat een Republikeins Congres en president wat meer pro business zijn'', zegt hij. ,,Maar dat is lastig hard te maken.'' De beursvloer raakte vanmorgen ook niet opgewonden van het Amerikaanse geweld. ,,Natuurlijk verdienen de hoofdfondsen meer dan de helft van hun geld in Amerika, maar de verschillen tussen de twee zijn vooral van belang voor de Amerikaanse tabaksfondsen en voor Microsoft'', stelt analist Peter van Doesburg van Kempen. ,,Het lijkt erop dat de Democraten voor een hogere groei zorgen, maar je kan net zo goed zeggen dat ze profiteren van het zaaiwerk van de Republikeinen. Ik durf het nauwelijks te zeggen, maar misschien is de economische succes-story ook wel het gevolg van Reagans beleid''.

( a d v e r t e n t i e s )