T V V O O R A F :
Pijnlijk weerzien
KASPER JANSEN
Het verhaal van dirigent Hartmut
Haenchen, zoals dat vanavond wordt verteld in de documentaire Leven
zonder muziek is 'n vergissing, is er een zoals van Charles Dickens'
A Tale of Two Cities, dat pendelt tussen Londen en Parijs. Het
leven van Hartmut Haenchen speelt zich al meer dan vijftien jaar af
tussen Dresden en Amsterdam. Nu Haenchen als chef-dirigent van de
Nederlandse Opera in Amsterdam is opgevolgd door Edo de Waart, verhuist
hij weer naar zijn geboortestad Dresden, waar hij onder andere intendant
zal worden van de Dresdner Festspiele.
Haenchen groeide op in de cultuurstad Dresden, het in de oorlog zwaar
gebombardeerde 'Florence aan de Elbe', dat vervolgens achter het ijzeren
gordijn lag. Het is ook de stad waar Wagner werkte - Rienzi,
Der fliegende Hollnder en Tannhuser gingen er in
première, evenals Strauss' Salome, Elektra en Der
Rosenkavalier. Daar, in de schaduw van de ruïnes van de
inmiddels weer gerestaureerde beroemde Semperoper, kreeg Haenchen zijn
muzikale opvoeding, die begon met een strenge opleiding tot koorknaap in
de Kreuzkirche, waar we hem zien rondlopen, zich een niet goed verlopen
uitvoering herinnerend. Na zijn eerste optredens in Nederland bij het
Rotterdams Philharmonisch Orkest - waarmee hij ook bij de Nederlandse
Opera Elektra begeleidde - kwam hij in eigen land steeds meer in
de problemen.
Haenchen werd in 1986 door het DDR-regime feitelijk gedwongen te
vertrekken omdat hij daar geen werk meer kreeg. Nu hij teruggaat naar de
'Heimat' komt hij in het voormalige Oost-Duitsland terecht "in een
geheel ander land" dan hij destijds achterliet. Het verleden is niet uit
te wissen, Haenchen is ontgoocheld als blijkt dat een oom informatie
over hem doorspeelde aan de Stasi, de geheime staatspolitie. Toch noemt
hij Dresden in Leven zonder muziek "de stad die ik niet verlaten
heb". Haenchen houdt ook zijn huis in Amsterdam, want hij blijft
gastdirigent bij de Nederlandse Opera en chef-dirigent van het
Nederlands Philharmonisch Orkest, waarmee hij onder andere een
opzienbarende driejarige Mahlercyclus brengt in het Amsterdamse
Concertgebouw. Maar of hij die Mahlercyclus ten einde kan brengen is
niet zeker. Haenchen heeft inmiddels gedreigd te vertrekken als chef-
dirigent wanneer het Nederlands Kamerorkest - een deel van het
Nederlands Philharmonisch Orkest - wordt opgeheven, zoals de Raad voor
Cultuur adviseert.
Het andere gezicht: portret van Hartmut Haenchen. Ned.1, 21.50-
22.14u.