Op het laatste moment zijn Israël en de Palestijnen gisteren teruggeschrokken voor verheviging van hun confrontatie. Vijanden van het bestand liggen echter op de loer.

Door onze correspondent SALOMON BOUMAN

TEL AVIV, 2 NOV. Israël en de Palestijnen zijn gisteravond op het laatste moment teruggeschrokken voor escalatie van de betrekkelijk in de hand gehouden minioorlog naar oorlogshandelingen op grotere schaal. Beide partijen hebben op het kritiekste moment in de ruim een maand oude Palestijnse onafhankelijkheidsopstand de balans opgemaakt. Alternatief voor een bestand was een felle Israëlische wraakactie met de modernste militaire technieken tegen de infrastructuur van het Palestijnse zelfbestuur na de dood van drie Israëlische soldaten tijdens de hevigste gevechten met gewapende Palestijnse strijders sedert het uitbreken van de opstand. Premier Ehud Barak stond gisteren onder zware druk om de Palestijnen stevig de les te lezen om te voorkomen dat de minioorlog tegen de Palestijnen door een mogelijk snel oplopend Israëlisch verliescijfer een Libanese dimensie zou krijgen. Een dergelijke Israëlische uithaal, hoe afgemeten en zorgvuldig uitgevoerd ook, zou zonder enige twijfel een nieuwe, veel gevaarlijker fase in de gewapende botsing tussen Israël en de Palestijnen hebben ingeluid. Hoewel Barak er voortdurend de nadruk op legt dat het machtige Israëlische leger zich tegen de veel zwakker geachte Palestijnen inhoudt om de deur voor vredesoverleg open te houden, zag het er gisteren naar uit dat de politieke optie voor onbepaalde tijd achter het rookgordijn van de strijd schuil zou gaan.

Ex-premier Shimon Peres, minister van Regionale Samenwerking in de regering-Barak, zag dat scenario tot zijn schrik al langer aankomen. Invloed op de gebeurtenissen had hij niet omdat de eigenzinnige Barak geen gebruik wilde maken van het vertrouwen dat Peres wel en hij niet bij de Palestijnse leider Yasser Arafat geniet. Intriges achter de schermen, waarbij Lea Rabin, de weduwe van de vermoorde premier Yitzhak Rabin, een belangrijke rol speelde, dwongen Barak Peres toe te staan naar Arafat in Gaza te gaan. Het kan zijn dat Peres vannacht veel mensenlevens en het vredesproces heeft gered. Het bestand van de noodtop in Sharm el-Sheikh van vorige maand en bijbehorende politieke afspraken is nieuw leven in geblazen. Of het bestendig is, zal de komende dagen moeten blijken want de vijanden van de vrede aan beide zijden liggen nog steeds op de loer.

In een vraaggesprek met CNN liet Peres vanmorgen duidelijk uitkomen dat het succes van zijn nachtelijke missie kan worden toegeschreven aan de benadering van Arafat als zijn gelijke. "Ik dreigde niet. Dat is de grootste fout die kan worden gemaakt", zei hij. Waarschijnlijk hebben Peres en Arafat vannacht ook de winst- en verliesrekening van de confrontatie opgemaakt. Voor Israël zijn een bestand en snelle hervatting van het vredesoverleg voorwaarde om het Israëlische volk te bevrijden van de huidige angstpsychose. Indien er na de huidige krachtmeting toch een vrede komt, heeft premier Barak over enige maanden toch nog een sterke kaart in handen om na het trauma van de afgelopen maand in het voorjaar van 2001 met vertrouwen algemene verkiezingen tegemoet te zien. De grootste winst van de tweede intifadah gaat voorlopig echter naar Arafat. Hij heeft intern zijn aangetaste status als leider van de Palestijnse vrijheidsstrijd weer aanzienlijk versterkt. Ook is zijn prestige in de Arabische wereld huizenhoog gestegen door vermenging van islamitische en Palestijnse nationalistische emoties in de bloedige botsing met Israël. Bovendien heeft hij Israël nog eens geleerd dat het joodse land zonder vrede met de Palestijnen geen kans maakt op integratie in de Arabische wereld en dat zijn militaire overwicht het op de tv verliest tegen de Palestijnse stenen. Arafat heeft zijn onderhandelingspositie op weg naar Palestijnse onafhankelijkheid verbeterd. In Israël zinkt dat al langzaam in.

( a d v e r t e n t i e s )