NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

DANIELLE PINEDO
In 1998 sloeg ze het aanbod af om hoofdredacteur te worden van de Groene Amsterdammer. Sinds deze week leidt Xandra Schutte de redactie van Vrij Nederland.

Sinds deze week heeft Vrij Nederland een nieuwe hoofdredacteur: Xandra Schutte. Ze is de opvolgster van Oscar Garschagen, die de hoofdredacteur wordt van het Algemeen Dagblad.

Na haar afstuderen in 1988 (communicatiewetenschappen en Nederlands) werkte Schutte voor diverse literaire bladen, waaronder De Gids. In 1990 begon zij als leerling-journalist bij De Groene Amsterdammer, waar zij in 1998, na ruim een jaar interim-hoofdredacteurschap, werd gevraagd om Gerard van Westerloo op te volgen. Ze bedankte voor de eer en werd redacteur bij Vrij Nederland. Schutte (1963) komt uit een vrijzinnig, liberaal milieu in Den Haag. Haar ouders scheidden toen zij vier was, een gebeurtenis die de rest van haar leven heeft bepaald: "Ik groeide op met het idee dat je het als vrouw zelf moet doen. Studeren was vanzelfsprekend."

Waarom geen hoofdredacteur van de Groene en wel van Vrij Nederland? "Een van mijn argumenten was destijds dat ik mijn journalistieke horizon wilde verbreden. Ook vond ik het een vreemd idee om bij De Groene de baas te spelen over collega's die er al jaren werkten, terwijl ik er als beginnend journalistje was binnengekomen. Bij Vrij Nederland loop ik pas een jaartje rond. Een ander verhaal dus."

Toch heeft u, zeker in vergelijking met andere VN-redacteuren, weinig journalistieke ervaring. Is dat geen must voor zo'n functie? "Bij een kleine redactie als die van De Groene wordt verwacht dat je je in alle genres bekwaamt: essays, recensies, reportages, interviews en portretten. Later, als interim-hoofdredacteur, werd ik ook geacht me met de actualiteit bezig te houden. Goed, ik heb misschien geen politieke of economische stukken geschreven, maar die leemte wordt bij VN opgevuld door de nieuwe adjunct-hoofdredacteur, Max van Weezel. Hij is op dat vlak gepokt en gemazeld en hij kan redacteuren goed begeleiden."

Waarom heeft de redactie ú benoemd? "De voorkeur ging uit naar iemand uit de redactie, omdat de zoektocht naar mijn voorganger, Oscar Garschagen, veel tijd in beslag had genomen. Vrij Nederland kon zich niet nóg een rommeljaar veroorloven. Misschien viel de keuze op mij omdat ik mij vanaf het begin sterk heb gemaakt voor een Vrij Nederland nieuwe stijl. Met meer eigen keuzes, meer profilering. Die wensen leefden ook bij anderen, maar ik verwoordde ze kennelijk scherper."

'We willen minder verhalen over de achterkamers van de politiek', zei u vlak na uw aanstelling. Hoe verklaart u de benoeming van een politiek dier als Van Weezel dan? "Van Weezel is meer dan dat. Hij is ook zeer goed thuis in de buitenlandse politiek en economie. Bovendien is hij niet stil blijven staan sinds de jaren '70. Ook hij beseft dat de politiek nu een andere impact heeft. Dat we niet meer leven in een opwindende, gepolariseerde tijd. De achterkamers zijn veel minder interessant geworden."

Ligt een terugkeer naar de ooit zo succesvolle politiek opiniërende rol van Vrij Nederland niet meer voor de hand? "Dat was inderdaad een van de krachten van VN en die rol moeten wij blijven ambiëren. Toch moet er nu anders over politiek geschreven worden dan in de jaren zeventig. Minder over het Haagse gekissebis, meer over echte issues: asielzoekers, de multiculturele samenleving. Daar wordt nu ook over geschreven, maar niet consequent."

U zei ook: meer economie. Wat kan VN toevoegen aan bladen als Elsevier en Het Financieele Dagblad? "Zij zijn sterk in de dagelijkse berichtgeving. Wij denken meer aan reportages en essays. Een voorbeeld? Kritische artikelen over het Grote Graaien, dat zo kenmerkend is voor deze tijd. Ik vind het merkwaardig dat de voormalige linkse media daar zo weinig kritisch over schrijven. Ik proef, ook bij VN-redacteuren meer ironie en bewondering dan kritiek."

Over kritiek gesproken: Vrij Nederland heeft zijn portie wel gehad. De formule zou te wisselvallig zijn geworden, de toon te populair... "Met die wisselvalligheid ben ik het eens. Er staan regelmatig goede stukken in VN, maar ook matige. Dat ligt waarschijnlijk aan de werkwijze. Redacteuren zijn huiverig voor een te strakke indeling. Het liefst zouden ze iedere week een eigenzinnige mix maken."

VN werd onlangs van belangenverstrengeling beticht. Twee redacteuren zouden met opzet de val van PvdA-voorzitter Marijke van Hees hebben ingeluid. "Een van hen was ooit lid van de PvdA-jongerenorganisatie Niet Nix. Maar mag hij daarom nooit meer over de PvdA schrijven? De conclusie van het stuk was dat Van Hees zich schuldig maakte aan royaal declaratiegedrag. Daar staan de auteurs en de hoofdredactie nog steeds achter. Wel denk ik dat, omdat de definitieve bewijzen toen niet werden geleverd, de toon onevenredig hard was. "

In het nummer van deze week wordt een reconstructie aangekondigd. "De auteurs werken aan een vervolg waarin de eigen inbreng wordt verduidelijkt en anonieme bronnen met de billen bloot gaan."

Vorig jaar moest literatuurcriticus Carel Peeters plaats maken voor u als chef van de boekenbijlage. Keert hij terug op de vacante post? "Daar heb ik het nog niet met hem over gehad, maar ik denk het niet. Peeters was getrouwd met die bijlage en heeft zich ervan losgescheurd om zich toe te leggen op het schrijven van verhalen. Los daarvan lijkt het mij een slechte zaak als iemand terugkeert op een post die hij jaren heeft vervuld."

Sinds die benoeming wordt gefluisterd dat u scherpe ellebogen heeft. "Ik? Scherpe ellebogen? Ach, misschien komt dat doordat ik een vrouw ben. Over een man zouden ze dat nooit zeggen. 'Ambitieus', zou dan het oordeel zijn. "

Daar staat tegenover dat u zich de eerste vrouwelijke hoofdredacteur van een Nederlands opinieweekblad mag noemen. "Het werd tijd!"

( a d v e r t e n t i e s )