Zelfs in de thuisstaat van Al Gore bouwt de Republikein Bush gestaag aan zijn coalitie van Clinton-, abortus- en Washington- haters. "Mijn tegenstander vertrouwt op de federale regering, ik op u."

Door onze correspondent MARC CHAVANNES

MILWAUKEE / KNOXVILLE, 25 OKT. "Ik steun George W. Bush omdat hij tegen beperking van het wapenbezit is. Ik heb verscheidene pistolen en een geweer thuis. Nee, ik heb me nog nooit hoeven verdedigen, maar sommige van mijn vrienden wel. Het is veiliger als criminelen weten dat je wapens bezit." Het is geen geharde prairiepionier die deze woorden spreekt, maar een vriendelijke computeradviseur met grijze wenkbrauwen, die met zijn vrouw in een rustige voorstad van Milwaukee woont. Dave zou in Nederland in de VUT zijn. Maar dit is Amerika, waar 'de pensioenleeftijd' niet bestaat en de waarheid vaak vierkanter klinkt dan in Europa.

Zij staan geduldig in een lange rij voor de trappen van het Auditorium in de grootste stad van Wisconsin, 150 kilometer ten noorden van Chicago, waar Bush straks zal optreden. Diane stemt in met Dave: "Het is een aantrekkelijke kandidaat. En we zijn blij dat Republikeinen in Wisconsin eindelijk weer eens de doorslag kunnen geven. Wij zijn sterk pro life, tegen abortus, en tegen een grote federale overheid. En, net als de meesten, moe van Clinton. Voor zijn betrokkenheid verdient Gore straf."

In de laatste peilingen is de voorsprong van Bush weer iets geslonken. Voor 7 november gaat het nu om de onbesliste staten en de onbesliste stemmers, in de industriestaten in het Midden-Westen, in Pennsylvania, maar ook in Florida en zelfs in Tennessee, terwijl van de traditionele Democratische voorsprong in Californië ook niet veel meer over is. Gore zou Ohio al hebben opgegeven, meldt de persdienst van Bush.

De bliksembezoeken van Bush zijn overal identiek georkestreerd. Een grote zaal met veel voorgefabriceerde drukte, borden met slagzinnen (Gorefree Tennessee en Educated People vote Republican), Bush/Cheney-kartonnetjes, vlaggetjes en ballonnen. Geen vragen, geen debat. De mensen stonden maandag al om vier uur 's morgens in de rij om kaarten te bemachtigen voor dinsdagmiddag. De beveiligingsmaatregelen zijn draconisch. Republikeinen uit de streek peppen de zaal op voor het hoofdnummer. Hun gescandeerde loftuitingen klinken simpel en schaamteloos. De zaal loeit opgetogen.

Milwaukee kreeg een tweede support act: de vrouwenkaravaan ('W stands for Women'), opgetuigd omdat Gore het volgens de peilingen beter doet bij vrouwen. In afwachting van 'the next president of the United States of America' wordt het podium voorverwarmd door Lynne Cheney (de vrouw van kandidaat vice-president Dick Cheney), door Cindy McCain (de echtgenote van de door Bush in de voorverkiezingen afgemaakte senator en Vietnam-veteraan), door 'future First Lady' Laura Bush en door Condoleezza Rice, de adviseur voor zaken betreffende de rest van de wereld. De dames zijn nog maar net van de schrik bekomen nadat hun campagnevliegtuigje wegens wegvallen van de cabinedruk een noodlanding had moeten maken. Maar zij leren het vak snel. De mantelpakken staan geen gegiechel toe. Mevrouw Cheney ziet het helemaal zitten in de schijnwerpers. Laura Bush houdt het nederig: " Wij Amerikanen hebben zoveel gemeen. Wij willen allemaal het beste voor onze kinderen. Dat is wat wij bespreken aan de keukentafel. Dat zijn ook de dingen waar George W. over praat."

Condoleezza Rice heeft het in zich een fenomeen te worden. De slanke wereldkundige met haar academische prestige uit Stanford weet de massa een paar keer op te zwepen met haar vrolijke oneliners over betrouwbaarheid en leiderschap. Haar mede zwarte landgenoten kunnen veilig op de Republikein stemmen: "George W. Bush verschaft ieder kind toegang tot de Amerikaanse droom." Zij neemt niets terug van haar 'we gaan weg uit de Balkan'-uitspraken die afgelopen weekeinde uitgroeiden tot een rel: "Onze mannen en vrouwen in uniform moeten niet overal op aarde eindeloze en zinloze missies als sociale werkers uitvoeren."

En dan wordt W. de zaal binnengestuwd, omkaderd door veiligheidsmannen met een meedogenloze blik. In weerwil van de aanzwellende dreunmuziek blijft Bush volkomen kalm, alsof hem een lach- en zwaaiverbod is opgelegd. Eén keer de Reagan-truc: het groeten van op enige afstand aanwezige, denkbeeldige intimi. Geen zoen voor Laura, of toch maar wel. Dan ook voor de andere dames van de W-lijn. Hij verdoet geen seconde. "W staat voor Wisconsin. W staat voor winnen. Het wordt een bijzonder spannende race. Ik wil uw stem, maar vooral uw hulp." Bush moet een ideale kandidaat zijn voor een dominante regisseur. Hij houdt zich aan zijn tekst. De lijn is al anderhalf jaar dezelfde: herstel van eer en deugdzaamheid in het Witte Huis, tegen 'big government', het begrotingsoverschot is niet van de regering maar van u. We maken van Amerika, het beste land op aarde, iets nog mooiers. Gore wil de medische zorg voor bejaarden verbeteren? Dat zeiden de Democraten in '92 en '96 ook. "Mister vice-president, u heeft uw kans gehad. Het is tijd voor verandering." Het publiek smult en gloeit. Zijn timing is magistraal, hij laat het gejoel even oplopen en schiet dan weer scherp met zijn bijna monotone Texaanse slagzinnen-mitrailleur. Het zijn tot in de perfectie gepolijste fragmenten, die argumenten suggereren. Er zit één zin in het Spaans tussen, maar ondanks het bord 'Latinos with Bush' is het een wit Wisconsin dat Bush toejuicht. Het gerucht ging overigens dat er ook een zwarte in de zaal was.

In buslijn 80, die langs het auditorium loopt, rijdt een ander Amerika. Veel reizigers zijn zwart en vrijwel niemand ziet er gezond uit. Het zijn de gedeukten, de zwaarlijvigen en de vergetenen waar Gore het in dit soort oude industriesteden van moet hebben. Bij de Sint Josephat Basilica en het Kosciuszko Park ligt het kantoortje waar zijn campagne voor stad en regio wordt gecoördineerd - in een voormalige ijzerwinkel. In het bankkantoor staat een bordje dat men in het Pools terecht kan. Vrijwilligers nemen de telefoon aan en werken aan lijsten om de mensen op 7 november op te halen om te gaan stemmen. De jongere helpers komen uit New York en Washington. De enige betaalde kracht is er niet, die zou bij het auditorium actie voeren. Maar wat daar aan Gore doet denken zijn vier jonge Republikeinen die met ontbloot bovenlijf een dansje op een muur maken met de leus 'No More Gore'. Gore betekent ook vuiligheid. De volgende middag gaat Bush op herhaling duizend kilometer naar het zuiden, in Knoxville (West Tennessee). Op het glooiende terrein van de South Doyle high school is weer geen latino, 'Afrikaans Amerikaanse' of andere minderheid te bekennen. Opnieuw een rij van honderden meters blanke burgers die zijn toegestroomd om George W. Bush in levende lijve te aanschouwen.

Uit de terreinwagens zijn gegoede, vaak jonge voorstedelingen gekomen. Southern belles met kinderen en vlotte mannen, stralen een kalme vrolijkheid uit. Deborah is 34. Zij heeft een vrije middag opgenomen van haar baan als secretaresse op een ziekenhuis. Haar ouders stemden altijd Democratisch. " Vroeger dacht ik dat het zo hoorde. Toen ik ouder werd, ben ik meer mijn eigen mening gaan volgen. Wij zijn kerkelijk actief. Ik heb een kind van twaalf thuis en die is fel tegen abortus en voor de doodstraf. Hem wil ik niet teleurstellen. Alleen al daarom stem ik Bush."

Marvin, eind vijftig, werkt bij een groot elektrisch installatiebedrijf. Hij is komen rijden uit Bulls Gap, 96 kilometer van Knoxville. Marvin beschouwt zich als politiek onafhankelijk. Hij heeft in '76 op de Democraat Carter gestemd, en in '92 op de onafhankelijke kandidaat Ross Perot. In '96 heeft hij landelijk niet gestemd, maar nu wordt het George W. Bush, "omdat ik denk aan het onderwijs van mijn drie kleinkinderen. Gore vertrouw ik niet, die vertelt de waarheid niet en heeft te veel rare dingen gedaan. Die had in Vietnam meer bodyguards dan generaal Westmoreland. Ik was er zelf bij daarginds. Gore zat in een hotel in Saigon."

In Knoxville is het voorprogramma miniem. De Women for W zijn er niet, behalve Laura Bush die weer haar zinnetjes over de keukentafel doet. Zij kijkt flink, maar iemand moet het podiumgebruik van de handen nog met haar oefenen. Zij presenteert George W. die als een raket op het podium is beland. Hij ratelt de aanwezige senatoren, de burgemeester en het schoolhoofd af: ieder krijgt dank en het compliment "he is a good man".

De toespraak is begonnen. "Iedereen wil graag zijn eigen staat winnen op 7 november. Ik ben gerust op Texas. En mijn opponent zal vast in Washington DC winnen, maar Tennessee krijgt-ie niet!" De zaal is uitgelaten. De lippen getuit, de ogen klein, maar spiedend, wacht Bush enkele seconden tot hij verder kan. Staccato. "Laura en ik hechten aan ons geloof, wij houden van ons gezin, wij houden van Amerikaanse families. Dit is het grootste land op aarde. " Volgt het vaste verhaal over het begrotingsoverschot, de belastingverlaging, de wederopbouw van de krijgsmacht, keuzevrijheid voor bejaarden in de gezondheidszorg (niet van dokter maar van privé verzekeringsplan). En ten slotte: "This country needs a healer, not a divider. Gore wil bepalen wie geschikt is voor belastingverlaging. In mijn ogen is iedereen geschikt! Wij zijn de regering van het volk, voor het volk en door het volk. Wij moeten de mensen weer hoop geven. De Amerikaanse droom zou iedereen moeten verheffen. De kracht van dit volk ligt in het hart en de ziel van zorgzame burgers die vol medeleven hun arm om de schouders van een kind leggen en zeggen: Ik geef om je. Opdat ook hij de Amerikaanse droom kan beleven. Schouder aan schouder moeten we staan. Dank u voor uw steun. God bless you."

( a d v e r t e n t i e s )