F I L M V O O R A F :
Alles moet weg
HANS BEEREKAMP
Het al dan niet ondertitelen in
Nederland van Vlaams gesproken speelfilms is bijna een principiële
kwestie. Nederlandstalige Belgen vinden vaak dat Noord-Nederlanders maar
een beetje moeite moeten doen om een dialect van hun eigen taal te
verstaan. Het is immers ook niet eenvoudig voor een Vlaming om
bijvoorbeeld het Amsterdams in Lek of André Hazes: zij
gelooft in mij volledig te begrijpen. De kinderfilm Blinker,
een Vlaamse bioscoophit, wordt op het festival Cinekid en daarna door de
distributeur niet ondertiteld, en dat is ook niet echt nodig. Het Zeeuws
in Wilde mossels wordt in heel Nederland wel vertaald, en dat is
nuttig.
De Belgische speelfilm Alles moet weg heeft in Nederland nooit de
bioscoop gehaald, wel de videotheek. De vertoning vanavond op Canvas
wordt uiteraard niet ondertiteld, maar wie die verfilming van het
gelijknamige boek van Tom Lanoye als Noord-Nederlander op dat moment wil
inhalen, moet zich voorbereiden op hard werken, met mogelijk gering
resultaat.
Ik moet eerlijk toegeven naar schatting eenderde van de dialogen niet te
hebben kunnen verstaan zonder vertaling. Het verhaal is niet erg
ingewikkeld, maar de film, naar een scenario van Christophe Dirickx
(Manneken Pis), leunt zwaar op de dialogen. Het vermoeden rijst
dat de eventuele kwaliteiten van de film verscholen zitten in de
interactie tussen de hoofdpersoon (Stany Crets), een gesjeesde
rechtenstudent die op weg gaat om lucht te verkopen, en de diverse
personen die zijn pad kruisen, met name een mysterieuze figuur (Peter
Van den Begin) die wel eens een kruimeldief zou kunnen zijn. Waar zij
het precies over hebben en waar hun twistgesprekken over gaan, daar moet
ik helaas het antwoord schuldig blijven.
Zeker is dat de vormgeving van deze film, die een kruising lijkt tussen
schelmenroman, zedenschets en road movie, niet erg spectaculair is,
zeker in vergelijking met andere recente Vlaamse films met een vleugje
zelfkant, zoals Rosie en S.
Het interculturele probleem in de beoordeling van films, onderwerp
van een tijdens het komende International Film Festival Rotterdam
georganiseerd seminar van de Kring van Nederlandse Filmjournalisten,
blijkt zich dus in de praktijk ook al voor te doen direct over de grens
bij Wuustwezel.
Alles moet weg (Jan Verheyen, 1996, België), Canvas, 23.00-
0.45u.