B E E L D :
Varkens-Dachau
Maarten Huygen
Als dat de nieuwe strategie is
van Varkens in Nood dan haak ik snel af. "Wat Dachau was voor de
joden, is de vleesindustrie voor de varkens", zei de nieuwe ambassadeur
van deze organisatie, zanger Robert Long. Gisteren was hij neergedaald
uit zijn woonplaats Como en maakte hij de ronde langs
televisieprogramma's om deze stelling te verdedigen, in Nova,
Barend & Van Dorp en NL-Net. Averechtse aandacht die
binnen een weekje is vervlogen. "Nu gaat de discussie niet meer over de
varkens maar over Robert Long en zijn uitspraak", stelde Henk van Dorp
vast.
Long antwoordde dat het de enige manier was om aandacht te krijgen. "We
zitten in een doodlulcultuur", zei hij. Niemand wilde meer van hem horen
maar als je "holocaust" of "Dachau" zegt, gaan alle microfoons en
camera's open. Vervolgens de journalistieke zoektocht naar een boze
reactie. Nova trof in een stal twee boze varkensboeren en een
landbouwjournalist wiens opa in een concentratiekamp was gestorven.
Het regionale programma NL-Net had in Oss nog een boze jood
gevonden maar verder bleef de verhoopte institutionele woede uit.
Anders wordt het maar televisie-folklore. De naam Dachau heeft nog niet
zulke religieuze betekenis gekregen dat niemand die ijdel mag
gebruiken. Overbodig om, zoals die Ossenaar deed, nog eens te gaan
beschrijven hoe erg Dachau of Bergen Belsen waren. Wat mij het meest aan
de opmerking tegenstaat, is het gelijk stellen van dieren met mensen.
Daar spreekt onaangenaam relativisme uit, hoe aardig en intelligent een
varken ook is. Robert Long zal nooit een gerookt mensenbil verorberen.
Hij eet daar in Italië wel Parmaham, zo bekende hij gisteren, en
dat is rauw gerookt Nederlands varken. Iedereen die vlees eet, is
medeverantwoordelijk voor het doden van dieren, wat al sinds
mensenheugenis gebeurt. Dat slachten is de laatste tientallen jaren aan
het oog onttrokken en daardoor ontstaat de illusie dat die cotelet in
een kas groeit naast tomaten en komkommers.
De beelden van stapels varkenslijken tijdens de varkenspestepidemie
maakten duidelijk dat er veel vlees wordt gegeten, meer niet. Het waren
varkens die een paar maandjes eerder werden geëlektrocuteerd en
wegens ziekte niet mochten worden opgegeten. In plaats daarvan gingen
ze de "destructie in" en dat klinkt erger dan zo'n zacht piepschuimen
bedje in de supermarkt. "Grijpers die varkens in containers flikkeren",
zei Robert Long bij Barend en Van Dorp. "Vanaf het moment dat
die beelden aan mij voorbij kwamen, kwam die vergelijking in mijn kop
op." Hij had die vergelijking meteen weer uit zijn kop moeten dringen.
Stapels varkenslijken wekken een onterechte associatie met stapels
mensenlijken. Voor het voeden van tientallen miljoenen mensen zullen
veel dieren gedood moeten worden. Het herhalen van de destructiebeelden
in nieuwsprogramma's hebben de varkensindustrie veel kwaad gedaan maar
maken weinig duidelijk over de essentie van het probleem waar
Varkens in Nood op zou moeten wijzen. Niet de abrupte dood door
slacht maar het leven van de varkens is inhumaan. Robert Long is
geboren op een boerderij, waar volgens hem het varken wel een goed
leven had. Maar als de beelden van een ouderwetse slacht zouden worden
herhaald, met een in doodsnood trillend varken dat leegbloedt, zou er
net zo goed algemene verontwaardiging ontstaan. Het vreselijke is juist
dat aan dat leven in de moderne varkensstal zo weinig is te zien. In
plaats van discussies over Dachau zou ik meer details willen weten. Mag
het scharrelvarken wel scharrelen en wie bepaalt de voorwaarden?
Nova heeft in twee uitzendingen de betekenis van het eco-
keurmerk voor voedingswaren doorgeprikt: eco-sesampasta met DDT erin.
Hoe zit het met het scharrelkeurmerk? Aardig nieuwsitem, mooi karwei
voor Varkens in Nood. Ze staan daar maar, vastgeklemd tussen
stangen in het donker, vol onzichtbare stress. En Robert Long maar
dooreten, onder protest.