De FPÖ is in de problemen gekomen door bekentenissen van een politieman, die zegt dat de partij de politie gebruikt om informatie te vergaren over tegenstanders.

Door onze correspondent KARIN JUSEK

WENEN, 19 OKT. De Oostenrijkse politieman Josef Kleindienst heeft in een onlangs verschenen boek onthuld dat de FPÖ politiemensen ertoe heeft aangezet via de politiecomputer geheime informatie over tegenstanders van de partij te verzamelen. Kleindienst behoorde tot de oprichters van de FPÖ- vakbond AUF, die vooral onder de politie veel aanhang heeft. In zijn boek Ich gestehe (Ik beken) stelt hij misstanden bij de politie aan de kaak, waaronder het gebruik van buitensporig geweld. Maar het meeste opzien baarde de onthulling over diefstal van informatie. Kleindienst bekende ook zelf informatie gestolen en aan de FPÖ doorgegeven te hebben.

Kleindiensts beweringen worden door de Oostenrijkse media zeer serieus genomen. Vooral nadat FPÖ-vice-kanselier Susanne Riess-Passer verklaarde, dat haar partij de man niet voor de rechter zal dagen. De FPÖ, die critici voortdurend belaagt met aanklachten wegens smaad, is kennelijk erg bang voor Kleindiensts bewijzen, concludeerden de kranten.

De minister van Binnenlandse Zaken, de conservatief Ernst Strasser, heeft intussen een onderzoekscommissie ingesteld die de zaak moet onderzoeken. Er zijn al bankrekeningen gevonden die vermoedelijk zijn gebruikt om de agenten te betalen. Kleindienst beweert zelf nooit geld aangenomen te hebben, maar zegt dat collega's tot 10.000 gulden per maand hebben bijverdiend.

Uit een computeruitdraai is gebleken dat over 157 mensen die bekend staan als tegenstander van de FPÖ - onder wie kunstenaars, sociaal- democratische en Groene politici, journalisten en leiders van de katholieke Caritas - informatie "op hoogst ongebruikelijke manier" was aangevraagd. De computer geeft aan wanneer en onder welk wachtwoord de aanvraag is ingediend en welke gegevens zijn opgevraagd. Daardoor zijn nu zeven agenten gevonden die ervan verdacht worden deze informatie voor "derden" te hebben verzameld. Ze zouden werken in Wenen en Klagenfurt, de hoofdstad van Karinthië waar Haider gouverneur is.

Inmiddels circuleren ook namen van FPÖ-politici die de opdrachten verstrekt zouden hebben. Het zijn Gernot Rumpold, die al geruime tijd bekendstaat als 'Haiders man voor vuile karweitjes', Haiders persoonlijke voorlichter Karl-Heinz Petritz en Horst Binder, hoofd van de Haiders lijfwacht.

Onmiddellijk na Kleindiensts onthullingen verklaarde Haider "die man helemaal niet te kennen". Maar kranten en weekbladen hebben nu een hele reeks foto's gepubliceerd waarop beide mannen te zien zijn, lachend en druk met elkaar in gesprek. Ook een oude uitspraak van Haider ("Ik kan altijd aan elke informatie komen die ik nodig heb") wordt nu veelvuldig geciteerd.

Herbert Lackner van het weekblad profil is verbaasd over zijn eigen houding. Waarom had hij zich nooit eerder afgevraagd hoe FPÖ- politici aan geheime informatie kwamen; ze maakten daar immers vrijmoedig gebruik van? Maar Lackner is niet de enige die nergens van opkeek. De FPÖ maakte als oppositiepartij ook in het parlement vaak gebruik van geheime informatie zonder dat de toenmalige regeringspartijen SPÖ en ÖVP op het idee kwamen een onderzoek naar de herkomst ervan in te stellen.

De media betwijfelen of het onderzoek dat nu is gelast veel zal opleveren. Ze vrezen dat de zaak in de doofpot gaat, omdat de regeringscoalitie onder zware druk komt te staan als het onderzoek aantoont dat de diefstal van informatie geschiedde in opdracht van de FPÖ. Kleindienst, die in alle media uitgebreid aan het woord komt, is door de politie nog niet gehoord.

Bestudering van diens uitspraken leidt volgens Haider-watcher en journalist Hans Henning Scharsach onontkoombaar tot de conclusie dat Jörg Haider een rechts-extremist is.

Door onze correspondent

WENEN, 19 OKT. "Mijn boek geeft antwoord op de vraag of Jörg Haider neonazi, fascist of rechts-extremist is", zegt de Oostenrijkse journalist Hans Henning Scharsach, en schrijver van Haider. Schatten über Europa. Ook in zijn vierde boek over de leider van de omstreden FPÖ is Scharsach documentalist van diens uitspraken, acties en relaties.

Aan hand van de beruchte toespraak van Haider aan 'mijn beste kameraden van de SS' toont Scharsach hoezeer de FPÖ-leider zich identificeert met de oud-nazi's. "Wat Haider allemaal zei op de bijeenkomst van de Waffen SS kan slechts tot één conclusie leiden: hij erkende een nazi te zijn".

Scharsach is chef buitenland van het weekblad News en lid van de hoofdredactie. Hij beschouwt zijn boeken als bijdrage aan de psycho- hygiëne van Oostenrijk. "Vrijheid van meningsuiting is een belangrijke voorwaarde voor democratie. Als wij ons door al die processen die de FPÖ tegen haar critici aanspant laten intimideren, is het gebeurd met de vrijheid. Het moet mogelijk zijn om Haider extreem-rechts te noemen zonder veroordeeld te worden."

Om dit te bereiken heeft Scharsach dertig criteria opgesteld voor rechts-extremisme. "Het nationale geschiedbeeld, het revisionisme, de sociale volksgemeenschap, de autoritaire staat, het leiderschap dat bij een sterke man moet liggen om er maar een paar te noemen. Het is duidelijk: Haider én zijn partij voldoen aan alle criteria."

Scharsach begrijpt niet "hoe het verhaal dat Haider géén antisemiet zou zijn ooit de wereld in kwam. Je leest het steeds weer maar daarom is het nog niet waar. Al in 1986 verdedigde Haider een partijgenoot en noemde het 'een bezoedeling van de eer als een FPÖ- politicus voor een halve jood werd uitgemaakt'." De lijst van antisemitische uitlatingen van Haider zelf, zijn verering van nazi's en het feit dat hij antisemitische uitlatingen van collega's nooit heeft veroordeeld, laat geen ruimte voor twijfel, vindt Scharsach.

Hij vertelt van de Weense Erika Schwetz die zich bij de FPÖ aansloot omdat ze geloofde wat Haider zei. Dat er een einde zou worden gemaakt aan de slappe politiek van de 'traditionele partijen', dat het ging om actief burgerschap. Schwetz maakte snel carrière binnen de partij, tot ze op het idee kwam om de joodse begraafplaats in haar wijk te willen restaureren. "Ze werd volkomen verrast door de agressie die dat opriep - haar autobanden werden kapotgestoken en ze werd ook persoonlijk bedreigd", zegt Scharsach.

De journalist heeft ook de directe contacten van de partij met extreem- rechtse organisaties blootgelegd. Zo is staatssecretaris Reinhart Waneck lid van 'cultuurverenigingen' die de omstreden Britse historicus David Irving en andere bewonderaars van Hitler uitnodigen. Vorig jaar hield daar de vroegere RAF-terrorist Horst Mahler, inmiddels lid van de extreem-rechtse Duitse NPD een lezing over 'het negatieve joodse principe'.

Ook andere bewindslieden blijken volgens Scharsach nauwe banden te hebben met radicale organisaties. Michael Schmid, minister van Infrastructuur, steunde als lid van de deelstaatregering in Stiermarken het beruchte tijdschrift Aula, waar Holocaust-ontkenners regelmatig aan het woord komen. Vice-kanselier Susanne Riess-Passer was in 1994, samen met minister van Defensie Herbert Scheibner, de drijvende kracht achter het referendum 'Oostenrijk eerst' en is bestuurslid van het Freiheitliche Bildungswerk dat extreem-rechtse literatuur uitgeeft. En de minister van Justitie, Dieter Böhmdorfer, heeft toen hij nog Haiders advocaat was tegen een rechter gezegd dat de SS "zeker geen misdadige organisatie was".

( a d v e r t e n t i e s )