NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

BAS BLOKKER
Regisseur Fons Rademakers heeft meer dan eens zijn bedenkingen uitgesproken over het mengproduct van de grote, internationale coproducties. Het meest interessante kunstwerk, vindt hij, blijft dicht bij de cultuur van de maker, ook als die cultuur de kijkers vreemd is.

De herkenbaarheid van Odysseus zou niet groter zijn geweest als hij in een tjalk naar Troje was gevaren. Zijn gelijk haalde hij toen zijn oer-Hollandse Aanslag de Oscar won in Hollywood. Wie vanavond Arizona Dream bekijkt, die de Joegoslavische regisseur Emir Kusturica in de Verenigde Staten maakte onder de vleugels van Hollywoodstudio Warner Brothers, moet nog maar eens denken over Rademakers' visie. Kusturica was een ongeslagen Europese filmkampioen, had in de jaren tachtig en negentig op alle festivals hoofdprijzen gekregen voor Do you remember Dolly Bell, Toen pappa op zakenreis was en Time of the gypsies. Stuk voor stuk films uit, in en over de Balkan. Stuk voor stuk eigenaardige - in de meest letterlijke betekenis van het woord - verhalen en beelden, waarin nooit alles honderd procent duidelijk wordt.

Arizona dream (1993) viel ook nog in de prijzen. In Europa. In Amerika was de film een ongenadige flop. Warner sneed Kusturica's versie van bijna drie uur terug naar tweeënhalf en bracht de film alleen uit in het filmhuizencircuit. Daarna werd een videoversie van 95 minuten gesneden en wat de ARD vanavond uitzendt, duurt weer iets meer dan twee uur.

Al dat knip- en plakwerk zou beoordeling onmogelijk maken bij een film waarvan de plot de doorslaggevende kwaliteit was. Dat is bij Kusturica's films niet het geval. Het belangrijkste kenmerk van zijn werk is de associatieve kracht van beeld en geluid. In Arizona dream de combinatie van surreële droombeelden en bijna hypnotiserende accordeonmuziek.

De hoofddromer is Johnny Depp, die van dromerigheid zijn handelsmerk heeft gemaakt. Hij werkt bij het ministerie van Visserij, dus geen wonder dat vis veel voorkomt in zijn dromen. Net als eskimo's, een rode ballon, een pistool en roze Cadillacs.

En toen ik die roze Cadillacs zag, moest ik aan Fons Rademakers denken. Roze Cadillacs. Alsof de held in een Nederlandse coproductie intens van molens of tulpen zou dromen. Wie de Amerikaanse droom probeert te vangen en terugkomt met roze Cadillacs, die heeft zich laten afschepen.

Met de uiterlijke kenmerken van Arizona dream is dus weinig mis. We zien mooie scènes van Johnny Depp, die maar niet kan kiezen tussen de excentrieke moeder en dochter, Faye Dunaway en Lili Taylor, die elk hun eigen dromen weer meenemen, hun eigen ruzies en verzoeningen. We zien Jerry Lewis als een perfecte autoverkoper ('Een jonge vrouw, dát is succes!'). We zien schildpadden op de eettafel, vissen in de lucht, zelfgebouwde vliegvehikels, een zelfmoordpoging die in een partijtje bungeejumpen ontaardt. Maar wat we vooral zien is de Amerikaanse droom zoals elke Europeaan die uit de film kent.

Arizona Dream (Emir Kusturica, VS, 1993), ARD, 0.50-3.05u.

( a d v e r t e n t i e s )