Het stormt op de financiële markten en het hardst waait het in de technologie, media en telecommunicatie. Koersfluctuaties van 10 procent per dag zijn daar gewoon geworden.

Door onze redacteuren MAARTEN SCHINKEL en ERIK VAN DER WALLE

ROTTERDAM, 19 OKT. Bloednerveus, zo kan de stemming op de financiële markten op dit moment worden omschreven. In de VS zakte het Dow Jones-gemiddelde gisteren meer dan vierhonderd punten, om na een race terug omhoog voor het eerst sinds maart te sluiten onder de 10.000 punten. De Nasdaq-index daalde naar 3.171 punten, en staat nu 2000 punten onder zijn record van 5.132 van 10 maart dit jaar. Op de markt voor bedrijfsobligaties loopt de rente die bedrijven betalen het sterkst op sinds de Azië-crisis in 1998. En de wisselkoersen worden heen en weer geslingerd tussen de invloeden van de gestegen olieprijs, de wilde aandelenkoersen, afnemende vooruitzichten voor de economische groei, de crisis in het Midden-Oosten en het prestigeverlies van de Europese centrale Bank. De euro zakte gisteravond naar een diepterecord van 0,8334 dollar.

Temidden van alle nervositeit is er één sector die de rust kan helpen terugbrengen, of het crisisgevoel nog verder kan versterken. Dat is de sector waarin de technologie-, media- en telecombedrijven zijn ondergebracht, gaandeweg het jaar steeds vaker getypeerd als de sector TMT.

De cijfers uit de sector over het derde kwartaal, die dezer weken binnen rollen, hebben een kettingreactie van koersstijgingen en -dalingen veroorzaakt die 'gewone' beursfondsen zelden doormaken. Computerreus IBM publiceerde dinsdag nabeurs een winst volgens verwachting, maar de omzetgroei viel licht tegen. De koers daalde met meer dan 10 procent.

In Europa was het Nokia dat de koersen de afgelopen dagen flink zag dalen. Uit vrees dat het Finse telecombedrijf de hoge verwachtingen niet kan waarmaken. Dus besloot het bedrijf eenvoudig de kwartaalcijfers een week eerder te presenteren, met als gevolg dat de koers vanochtend met zo'n 15 procent steeg. "De huidige nervositeit moeten beleggers maar voor lief nemen", zegt D. van der Zande, hoofd aandelenresearch van Effectenbank Stroeve. "De waarde van de aandelen uit de hightechsector ligt grotendeels in de verre toekomst. Dus elke tegenvaller in de winstverwachting werkt veel sterker door, dan bijvoorbeeld bij een aandeel uit de voedingsindustrie. Daarvan ligt de waarde veel meer in het heden en dan heeft een bijgestelde winstverwachting minder effect." Philips illustreerde deze week het belang van de verwachtingswaarde. De resultaten over het derde kwartaal waren hoger dan analisten verwachtten, maar een spijkerharde winstprognose ontbrak. En dat moest het elektronicafonds met een koersdaling van 5 procent bekopen. Concurrenten als Motorola, Dell en Apple waren het concern al voor gegaan. Nokia daarentegen verklaarde expliciet een omzetgroei van 25 tot 35 procent in 2001 te verwachten. En dat is wat beleggers willen horen.

Toch zijn er voor veel fondsen uit de telecom- en internethoek genoeg redenen om minder goed te slapen. "Een shake-out is misschien teveel gezegd, maar voor een aantal bedrijven wordt het zeker niet gemakkelijk", aldus Van der Zande. De slechte situatie op de obligatiemarkt maakt lenen voor bedrijven duur, terwijl de kans op een geslaagde aandelenemissie, gezien het sentiment op de markt, niet groot is. Dat is niet alleen lastig voor verliesgevende internetbedrijven, maar ook voor telecomfondsen die - door de dure veilingen van frequenties - zitten te springen om geld. Als het om een geïsoleerd probleem ging van een onbeduidende sector, dan waren de problemen van de technologiefondsen een voetnoot bij het beursbericht. Maar de ontwikkelingen in de TMT-sector zijn voor het beursklimaat van het grootste belang. Aandelen van andere dan de TMT-sector hebben de laatste twee jaar nauwelijks gefluctueerd. Alle actie, opwaarts en neerwaarts, is gekomen van de technologie-, media- en telecomaandelen. Begin 1999 was bedroeg de totale beurswaarde van de sector wereldwijd 24 procent van de totale waarde van alle aandelen. Begin maart was dit percentage opgelopen naar een verbijsterende hoogte van 40 procent. De slachting die beleggers nu aanrichten heeft het percentage inmiddels teruggebracht tot 32.

Dat geldt ook voor de waardering van TMT-aandelen. De koers- winstverhouding van deze sector liep in maart op tot gemiddeld ruim 62 wereldwijd, tegenover een gemiddelde koers-winstverhouding van nog geen 25 voor de rest van de markt. Inmiddels is dat gat ook wat dichtgelopen, maar de TMT-sector staat nog steeds op een gemiddelde koers-winstverhouding van 45. Dat komt doordat de koersen weliswaar al sterk zijn gedaald, maar de winsten eveneens tegenvallen. Volgens analist P. van Doesburg van Kempen is dat vooral goed te zien in de waardering van de TMT-bedrijven op basis van de verwachte winst van volgend jaar. Volgens hem is het gat dat deze sector van eind vorig jaar tot in maart met de rest van de aandelenmarkt sloeg, nog niet dicht.

Van Doesburg ziet de huidige koersval van de sector vooral als een correctie op de overwaardering die er begin dit jaar was. Omdat de waardering van de overige aandelen op de beurs niet bovenmatig is, ziet hij weinig gevaar voor een beurscorrectie over de hele linie. Bovendien is de perceptie onder beleggers nog sterk, dat de échte resultaten nog steeds in de TMT-sector te halen zijn. "Dat blijft een krachtige trend. Maar of er nu al koopjes zijn, dat zou ik niet zeggen."

( a d v e r t e n t i e s )