Minister van Boxtel wil met internet de gang naar het gemeentehuis overbodig maken. Toch zal de echte 'e-gemeente' nog wel even op zich laten wachten.

Door onze redacteur TITIA KETELAAR

ROTTERDAM, 19 OKT. Stel, u wilt een uittreksel uit de registers van de Burgerlijke Stand van de gemeente Den Haag. Dat betekent dat u vroeg opstaat om om acht uur 's ochtends bij het gemeentehuis of een van de deelkantoren in de rij te gaan staan voor het loket. Na geruime tijd wachten krijgt u voor 17,50 gulden uw uittreksel.

Kan het ook anders? Nog niet, maar in 2002 moeten vijftig producten en diensten waarvoor nu nog een gang naar het gemeentehuis nodig is, via internet kunnen worden afgehandeld. Tenminste 150 producten en diensten moeten online worden aangeboden. Burgers moeten bovendien op de gemeentelijke websites meer kunnen vinden dan een toeristische omschrijving van de gemeente. De sites moeten de burger de weg wijzen bij het aanvragen van bijvoorbeeld een kap- of trouwvergunning, of het aanvragen van huursubsidie. Om de e-gemeenten te realiseren, geeft minister van Boxtel, die binnen het kabinet de overheidsinformatie coördineert, gemeenten eenmalig een subsidie van 25.000 gulden. Alleen gemeenten die nog geen dienstverlening via internet hebben opgezet - slechts 227 van de 537 Nederlandse gemeenten hebben een eigen website, en een klein aantal biedt online diensten aan - komen in aanmerking voor de subsidie. Voor de regeling is slechts 4 miljoen gulden beschikbaar, wat betekent dat 160 gemeenten gebruik kunnen maken van de subsidie. Het is weinig geld voor veel bedoelingen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Verenigde Staten, waar de burger al langer online bijvoorbeeld zijn car registration license kan verlengen, moet de Nederlandse burger niet alleen één product kunnen aanvragen, maar ook op gerichte vragen een antwoord krijgen bij een digitaal loket volgens een vraagmodule. Wanneer de burger iets over huursubsidies te weten wil komen, moeten alle diensten die met het aanvragen van een huursubsidie te maken hebben in een oogopslag te vinden zijn. R. Leenes, docent Recht en Informatie aan de Universiteit Twente, vindt de keuze voor gerichte vragen terecht. "Bij een gemeente ga je niet gezellig, ongericht shoppen." Leenes is nauw betrokken bij het project Overheidsloket 2000 en hielp onder meer bij het opzetten van het Digitale Loket Enschede, dat over twee weken van start gaat. "Je wordt juist vaker geconfronteerd met de overheid. Je hebt een vraag en wilt van de gemeente een direct antwoord, bijvoorbeeld welke instanties je bij een verhuizing op de hoogte moet stellen."

Voorbeeld van zo'n Digitaal Loket is de website van de gemeente Soest. De toekomstige inwoner van deze gemeente krijgt op de welkompagina van de site een uitnodiging voor een bijeenkomst voor nieuwe ingezetenen, en kan via de site meteen een verhuisbericht naar de gemeente sturen. De raadsagenda van Soest is online te lezen, en ook klagen over de gemeente kan door het invullen van een formulier op de site. Het online betalen van bijvoorbeeld hondenbelasting kan echter nog niet.

De gemeente Soest loopt met haar digitale loket voorop. De meeste gemeentelijke websites bieden niet veel meer dan informatie over de ophaaldagen van het huisvuil, en de openingstijden van het gemeentehuis. Dat is logisch, vindt Leenes. "Grote gemeenten vinden het opzetten van een website belangrijk voor de communicatie met burgers. Kleinere gemeenten kunnen zich nog niet veroorloven om energie te steken in het bouwen van een website. " Het opzetten van een digitaal loket betekent volgens hem bovendien niet alleen de site, maar ook het reorganiseren van werk, zodat online ingevulde formulieren automatisch in databestanden terechtkomen. "Want het kan niet zo zijn dat een burger een formulier online invult, en dat dit formulier vervolgens uitgeprint moet worden en de gegevens door iemand in een database moeten worden ingevuld." Overheidsloket 2000 zal volgende maand vraag-antwoord modules op cd-rom aanbieden.

Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) begint een project om haar leden te helpen bij het opzetten van "kwalitatief goede sites" om de " interactie tussen burger en overheid te bevorderen ." Leenes denkt echter dat de e-gemeenten pas werkelijk interessant worden, wanneer de grens tussen privaat en publiek online zullen vervagen. "Stel, je vraagt bij het digitale loket informatie over trouwen, en je kan meteen doorklikken naar de sites van juweliers om trouwringen te bekijken. Of je vraagt informatie over huursubsidies en krijgt het huuraanbod ook te zien."

Op dit moment is het vaak een probleem om de lokale overheid op internet te bereiken. Het intikken van www.gemeentenaam.nl voldoet niet altijd. Zo verwijst www.rotterdam.nl naar de portal Rotterdam en www.stadhuis.rotterdam. nl naar de officiële gemeentesite. Alle gemeentelijke websites zijn te vinden via www.overheid.nl.

( a d v e r t e n t i e s )