Door onze correspondent MARC CHAVANNES
WASHINGTON, 12 OKT. Beiden moesten het beter doen dan waar zij om bekend staan. En zij voldeden vannacht aan die verwachting in het tweede debat om het Amerikaanse presidentschap. George W. Bush sprak veertig minuten volop mee over buitenlandse politiek en Al Gore overdreef niet, citeerde bijna geen statistieken en zei niets neerbuigends over zijn tegenstander.

Volgens drie opiniepeilingen, die onmiddellijk na afloop van het negentig minuten durende debat werden gehouden, had gouverneur Bush meer mensen overtuigd dan vice-president Gore. Terwijl Gore tegen het eind zijn spijt betuigde voor feitelijke onjuistheden in enkele voorbeelden die hij gaf tijdens het debat van vorige week, moest de staf van Bush na afloop toegeven dat de gouverneur zich had vergist over de ter dood veroordeling van drie racistische moordenaars in zijn staat Texas; één bleek levenslang te hebben gekregen.

Beide incidenten onthullen de felheid waarmee beide mannen nu vechten over de vraag wie de meest capabele én geloofwaardige man is om Amerika te leiden. Velen nemen aan dat de onbesliste kiezers aan de hand van dat criterium op 7 november hun stem zullen uitbrengen. Gevolg was dat het vannacht opnieuw niet om de onderwerpen maar om impressies van de persoonlijkheden ging. Vorige week eindigde het eerste debat in Boston volgens de meeste waarnemers onbeslist. Al Gore had weliswaar verreweg de breedste en diepste kennis van een groot aantal (binnenlands politieke) thema's aan de dag gelegd, maar hij had smalend gesnoven over de beperkte feitenkennis van zijn opponent. George W. Bush kreeg waardering voor zijn volhouden.

Vannacht kreeg de gouverneur van Texas meer commentatoren en geënquêteerden achter zich doordat hij opnieuw het meest de gewone kiezer leek te evenaren. Al Gore deed hard zijn best niet belerend te lijken. Hij sprak op halve snelheid, liet menig weerwoord achterwege en zei meer dan eens dat hij het eens was met wat Bush had gezegd. Telefoontjes naar radiostations van onafhankelijke kiezers suggereerden na afloop van het debat dat Gore bij die onbesliste groep iets meer aanhang had verworven dan Bush. Anderen noemden hem nu slap en weinig ad rem.

In tegenstelling tot het eerste debat werd nu bijna de helft van de tijd besteed aan buitenlands beleid. Op veel gebieden weken de standpunten niet sterk af. George W. Bush onderstreepte zijn recente nadruk op ‘regeren over partijgrenzen heen' door meermalen de regering-Clinton te prijzen. Inzake het vredesproces in het Midden-Oosten week Bush daar niet van af, al verweet hij Clinton dat de coalitie die de Golf-oorlog (onder leiding van president Bush senior) had gevoerd, uit elkaar was gevallen. Gore bracht daarop in herinnering dat de Golf-oorlog niet definitief had afgerekend met Saddam Hussein.

Het meeste verschil van houding suggereerde Bush bij vredesoperaties. Hij zou, anders dan president Clinton, Haïti niet zijn binnengevallen. Overzeese inzet van de krijgsmacht in Libanon, Grenada, Panama, de Golf en Servië had overigens wel zijn instemming. Gore steunde ‘Haïti', maar was het achteraf niet eens met de Libanon-operatie.

Beiden noemden de voor de Verenigde Staten traumatische interventie in Somalië (waar in 1993 achttien Amerikaanse militairen werden gedood en door de straten gesleept). Gore zei de actie destijds te hebben gesteund, maar achtte haar nu ondoordacht. Bush zei de dat de operatie, onder zijn vader begonnen, fout was gelopen toen het van een humanitaire missie was overgegaan op ‘nation building' het negatieve sleutelbegrip in het Bush-denken over buitenlandse interventies.

Bush uitte ook stevige kritiek op het IMF-geld voor de wederopbouw van Rusland. Dat was voor een aanzienlijk deel terecht gekomen in de zakken van ,,de machtigen'', waaronder die van toenmalig premier Tsjernomyrdin, aldus Bush. Hij wilde een scherpere selectie van overzeese gebieden waar de Verenigde Staten ingrijpen of hulp bieden: ,,Wij kunnen niet voor iedereen alles betekenen.''

De Republikein verklaarde met zoveel woorden dat Afrika geen prioriteit is geheel in lijn met de Republikeinse meerderheden in Huis en Senaat, die voor volgend jaar iedere budget voor Afrikaanse vredesoperaties hebben afgesneden. Voor de Verenigde Staten van Bush ligt een hogere prioriteit bij Europa, waar ‘onze Europese vrienden' overigens moeten zorgen voor de noodzakelijke grondtroepen in de Balkan, en bij Azië en Amerika's eigen westelijk halfrond.

Op twee momenten leek Gore beter uit de strijd te komen. In navolging van het vice-presidentiële debat, werden ook de twee voormannen gevraagd naar hun opvatting over het homo-huwelijk. Bush was tegen. Gore zei dat hij het eens was met zijn eigen kandidaat-vice-president Lieberman en Bush's tweede man Cheney. Bush had daar niet meer op te zeggen dan dat hij een tolerant man was.

Ook op het terrein van persoonlijke wapens leek Gore een iets fermer standpunt te hebben. Hoewel hij het recht op een pistool of geweer voor ,,jagers, sportlieden en huizenbezitters'' niet wilde aantasten, pleitte hij toch voor een strikter vergunningenbeleid en meer veiligheidsmaatregelen. De gouverneur van Texas vond dat eerst naleving van de bestaande wet beter moest worden afgedwongen. Verder moest het geweld op scholen worden bestreden met ,,godsdienstlessen en karakter-onderwijs''. Bush: ,,Iemand moet die kinderen een arm om hun schouder leggen en zeggen: ‘Wij houden van je'.''

Het derde en laatste presidentiële debat wordt volgende week dinsdagnacht, 17 oktober gehouden.

( a d v e r t e n t i e s )