F I L M V O O R A F :
Tijden van Onschuld
KESTER FRERIKS
Het moet een heel speciaal licht
zijn dat regisseur Martin Scorcese laat schijnen op het gezicht van
Michelle Pfeiffer in The Age of Innocence (1993). Haar wat Oost-
Europese gezicht met groen-blauwe ogen en krachtige jukbeenderen, het
blonde gekrulde haar, krijgen telkens weer een even stralende glans,
haar ogen een wat omfloerste uitdrukking. De lippen glanzend gestift.
De Scorcese van dit traag en fotografisch gefilmd society-epos is een
heel andere dan van Mean Streets of Good Fellas.
Die twee heb ik altijd hoogtepunten van vertellende kracht gevonden
over de Amerikaanse mafia. Over fysieke maar vooral mentale terreur.
Hoewel The Age of Innocence een volkomen geweldloze film is, en
ook op geen enkele andere manier hedendaags spectaculair, geldt mentale
strijd wel degelijk. De high society van het laat negentiende-
eeuwse New York kent machtige en machtiger families. De allermachtigsten
geven na een opera-uitvoering een bal met ruisende rokken en
gehandschoende vrouwen met alziende, zij het geloken ogen. Een
aangekondigde verloving brengt twee families bij elkaar, niet
rivaliserend zoals in West Side Story, maar wel tegengesteld. De
mooie May (Winona Ryder) verbindt zich met de knappe advocaat Archer
(Daniel Day-Lewis). May is zo beschermd opgevoed dat zij blind is voor
het kwaad dat in de wereld schuilt. Om welke reden verlooft Archer zich
met haar? Het is comfortabel in haar nabijheid, want het is comfortabel
gebed te zijn in haar familie.
Totdat - er is altijd een 'totdat'. Juist die avond maakt May's nicht
haar rentree in New York na een mislukt huwelijk. Gravin Ellen Olenska,
gespeeld door Michelle Pfeiffer, laat zich niets gelegen liggen aan
conventies. Dat intrigeert Archer mateloos en hoewel hij de liefde voor
May niet in de waagschaal stelt, daarvoor is hij te behoudend, raakt hij
zinderend verliefd op Olenska. Met als resultaat geheime ontmoetingen
bij het haardvuur, dramatische gesprekken, hevige smachtende kussen.
Michelle Pfeiffer is, inderdaad, de vrouw die 'alles belichaamde wat
Newland Archer voorgoed had verloren': een bijna onaanraakbare
schoonheid en een brutale zinnelijkheid.
Er is Scorcese verweten dat de film briljant van vorm is - terecht -
maar leeg naar inhoud. Het ligt toch anders. De wanhopig-vergeefse
gesprekken tussen Olenska en Archer zijn scherpzinnig. De voice
over, vaak een krachteloos hulpmiddel, geeft precies die tijd van
onschuld weer waarover de film gaat: de telgen uit de welgestelde
families weten het niet, maar er hangt een zware storm boven hun
hoofden.
Age of Innocence (Martin Scorcese, 1993, VS), Ned.2, 20.30-22.47u.