F I L M V O O R A F :
Te veel, te haastig
DANIELLE PINEDO
Left Lugage, het
regiedebuut van acteur Jeroen Krabbé, riep twee jaar geleden
gemengde gevoelens op bij het internationale journaille. De destijds
zwaar gepromote film won vier prijzen op het filmfestival van Berlijn,
maar wist daarbuiten nauwelijks te overtuigen. De definitieve doodsteek
kwam van het gezaghebbende Amerikaanse Variety: "Een
goedbedoelde, maar onevenwichtige en oversentimentele film".
Helemaal ongelijk hebben Krabbe's criticasters niet. Left Luggage
riekt hier en daar naar karikaturen en dogmatisme en ook op de casting
is het nodige aan te merken - zo spreken de acteurs tezamen liefst vier
soorten Engels. Toch weet de film van begin tot eind te boeien, al was
het maar omdat de Italiaanse schone Isabella Rossellini nu eens een heel
andere rol speelt dan we van haar gewend zijn: die van de chassidische
moeder, mevrouw Kalman. Grote, holle ogen, wit gelaat en een Jiddische
tongval - wie had dat ooit gezocht achter de zwoele ster van Blue
Velvet?
Left Luggage is gebaseerd op de novelle Twee koffers vol
van Carl Friedman, ooit aan Krabbé cadeau gedaan door Hedy
d'Ancona, wegens de volgens haar mooie sfeertekening van de joodse buurt
in Antwerpen.
Het is in Antwerpen waar meneer Silberschmidt (Maximilian Schell) in
1940 twee koffers met persoonlijke bezittingen begroef, alvorens hij op
transport werd gesteld. Die koffers probeert hij dertig jaar later terug
te vinden, tot grote ergernis van zijn vrouw die het verleden wegkneedt
in zelfgemaakte cake. Hun dochter Chaja (Laura Fraser) heeft zich altijd
afgezet tegen haar joodse wortels, maar neemt uit geldgebrek een baantje
als kindermeisje bij een chassidische familie. Daar ontmoet zij haar
grote liefde: de 4-jarige, doofstomme Simcha. De band tussen Chaja en
Simcha is de rode draad waarlangs de film zijn weg zoekt. Maar ook het
traumatische verleden van de Silberschmidts en Simcha's vader (gespeeld
door Krabbé) krijgen gaandeweg een eigen dynamiek. En dan is er
ook nog de conciërge van huize Kalman: een notoire jodenhater. Het
is een van de voornaamste zwaktes van de regisseur: te veel willen
vertellen in te kort tijdsbestek.
Dat neemt niet weg dat Left luggage een paar ontroerende
scènes telt. Zoals wanneer Chaja's moeder zich realiseert waarom
haar man zijn verwoede zoektocht naar de koffers niet kan staken: "Hij
is zichzélf kwijtgeraakt in die rotoorlog. Hij staat naar
zichzelf te graven." Of de scène waarin Chaja wordt weggekeken
door de chassidische gemeenschap, omdat zij indirect verantwoordelijk
zou zijn voor een tragisch ongeval. Maar mevrouw Kalman trekt een reep
uit Chaja's jurk - ten teken van rouw - en roept haar uit tot "de
moedigste dochter van Israel". De ultieme erkenning van een vrouw die
antisemitische praatjes liever verexcuseert dan pareert.
Left Luggage (Jeroen Krabbé, 1998, Ned.), zaterdag,
Ned.3, 21.40-23.27u.