Spijt over Deens nee tegen euro

Door onze correspondent HANS BUDDINGH'
BRUSSEL, 29 SEPT. De twaalf ministers van de landen van de eurozone hebben vanmorgen in Brussel " respect" en tegelijkertijd "spijt" uitgesproken over het besluit van de Deense bevolking om niet deel te nemen aan de Europese munt.

In een gezamenlijke verklaring van de Eurogroep - de twaalf ministers, de president van de Europese Centrale Bank (ECB) en de Eurocommissaris voor monetaire zaken - wordt onderstreept dat "ongeacht het Deense referendum de economische en monetaire unie een realiteit en een groot project is voor Europese integratie, die een gezonde en arbeidsintensieve groei zal waarborgen".

De Franse minister Laurent Fabius, fungerend voorzitter van de Eurogroep, wees vanmorgen in een persconferentie op de bescheiden omvang van de Deense economie ten opzichte van die van de eurozone. Fabius: "Het [referendum] verandert noch de fundamentele economische waarden noch het perspectief van de eenheidsmunt."

De reeds geplande vergadering van de Eurogroep ging zoals gebruikelijk vooraf aan die van de ministers van Financiën van de 15 EU- lidstaten. Het was de eerste Europese ministersbijeenkomst na het Deense referendum van gisteren. Fabius wees vanmorgen ook nog op de volgens hem "onweerlegbaar positieve resultaten" van de interventie vorige week voor de europeese munt door de Europese, Japanse en Amerikaanse centrale banken.

De Eurogroep onderstreept in zijn verklaring dat voor Denemarken "de deur voor een latere deelneming aan het eurogebied open blijft". Verder wordt met , ,tevredenheid" kennis genomen van het feit dat de Deense autoriteiten de koppeling van de kroon aan de euro binnen de huidige bandbreedte willen handhaven. President Duisenberg van de ECB benadrukte dat de ECB haar verplichtingen ten opzichte van de kroon - zoals eventuele ondersteuning van de munt - zal blijven nakomen. "Vanaf nu is het business as usual", aldus Duisenberg. Hij voegde eraan toe dat de koersverhouding kroon-euro is "gefixeerd" maar " aanpasbaar" is. Dat betekent volgens Duisenberg dat de Denen door hun besluit tot op zekere hoogte het risico lopen dat ze niet dezelfde voordelen in groei en welvaart zullen hebben als ze anders zouden hebben genoten. Duisenberg: "Ze hebben de cake, maar kunnen die niet tegelijk eten."

Zweden: Verdeeld

ROTTERDAM, 29 SEPT. Opgelucht was de sociaal-democratische Zweedse premier Persson in maart van dit jaar, toen hij zijn partijcongres ervan wist te overtuigen dat toetreding tot de euro voor Zweden veruit het beste was. Hij beloofde een referendum, maar een datum noemde hij niet.

Ook Zweden is verdeeld over de euro. Zelfs binnen de regering is de steun voor de euro niet onvoorwaardelijk. Minister Pagrotsky (Handel) zei dit voorjaar nog dat hij de tijd voor Zweedse deelname aan de euro nog niet rijp acht.

"Ik hoop dat de mensen in Europa de uitslag zullen uitleggen als een puur Deense zaak", aldus Persson. Volgens hem is iedereen de Deense uitslag vergeten tegen de tijd dat de Zweden hun referendum zullen houden. Wanneer dat gebeurt, wil hij nog steeds niet zeggen.

Vice-voorzitter Lönnroth van de Linkse Partij, die bij de laatste verkiezingen behoorlijk wat kiezers bij de sociaal-democraten weghaalde, is blij met het Deense 'nee'. "Men zal de hele EU-constellatie moeten heroverwegen en zich moeten afvragen waarom mensen Europa niet willen."

Engeland: Gesterkt

LONDEN, 29 SEPT. Britse eurosceptici voelen zich gesterkt door het Deense 'nee' tegen de gemeenschappelijke Europese munt. Volgens William Hague, de Conservatieve oppositieleider die het verzet in Groot- Brittanië tegen de euro heeft verheven tot een hoofdthema van de volgende verkiezingen, heeft de uitslag de strategie van de regering- Blair "aan puin geschoten". Premier Blair heeft gezegd vóór Britse toetreding te zijn, maar pas als aan vijf economische criteria is voldaan én als het Britse volk er in een referendum toestemming voor geeft. De Conservatieven geloven echter dat de Deense uitslag zal leiden tot het ontstaan van een speciale categorie landen die wel lid zijn van de Europese Unie, maar niet van de gemeenschappelijke munt. Daartoe zouden behalve Denmarken en het Verenigd Koninkrijk ook Zweden en op termijn Zwitserland en Noorwegen kunnen behoren.

Uit Britse opiniepeilingen blijkt dat de weerzin tegen de euro groeit, ook onder cruciale groepen die de munt aanvankelijk wel omarmden, zoals jongeren en bedrijven die afhankelijk zijn van de Europese markt. Voorstanders wijzen op grote verschillen tussen het Verenigd Koninkrijk, de op twee na grootste economie van Europa en Denemarken, de op één na kleinste.

Volgens Janet Bush, directeur van de anti-Europese denktank New Europe, toont de uitslag echter dat Denen en Britten gedreven worden door dezelfde angst tegen een federale superstaat die centraal vanuit Brussel wordt bestuurd. Premier Blair, die de euro vooral als een economische uitdaging ziet, probeert pas sinds kort zulke 'politieke' bezwaren te weerleggen.

Duitsland: Harde klap

ROTTERDAM, 29 SEPT. In regeringskringen in Duitsland is het Deense 'nee' tegen de euro keihard aangekomen. Het wordt beschouwd als een ernstige "terugslag" voor de Europese ontwikkeling. Maar dat zal door niemand openlijk worden gezegd.

In tegendeel. Minister Eichel (Financiën) liet vooraf al weten dat een 'nee' van de Denen alleen slecht is voor de Denen zelf, maar geen enkele invloed zal hebben op Europa. "Europese integratie is een onomkeerbare historische ontwikkeling. Hoe eerder je daaraan deelneemt hoe beter." De echte verliezers zijn niet de eurolanden, maar degenen die aan de zijlijn blijven staan, denkt Eichel. Financiële analisten zijn daarentegen minder optimistisch. Minister Fischer (Buitenlandse Zaken) "betreurt" de Deense uitslag. Maar het is voor hem vooral "een aansporing om samen met onze partners de komende institutionele hervorming van de EU [komende december in Nice] tot een goed einde te brengen." Een krachtige en flexibele Europese Unie is volgens Fischer het beste antwoord op eurosceptici.

Fischer gaat er van uit dat "in Denemarken het laatste woord over deze zaak nog niet is gesproken". Zonder dat hij het openlijk zegt, verwacht minister Fischerjk dat Denemarken over een aantal jaren alsnog voor de euro kiest.

Zie ook:

Deens 'ja' zou voor de euro een oppepper zijn (28 september 2000)
Voor Denen komt uit het zuiden niks goeds
(25 september 2000)

( a d v e r t e n t i e s )