Denemarken zegt 'nee' tegen euro

Door onze correspondenten
KOPENHAGEN/BRUSSEL, 29 SEPT. Een meerderheid van 53,1 procent van de Deense kiezers heeft gisteren de inwisseling van de Deense kroon voor de euro verworpen. Premier Rasmussen erkende een "nederlaag" te hebben geleden.

De voorzitter van de Europese Commissie, Romano Prodi, betreurt het Deense besluit, maar zegt dat de Europese Unie "haar weg vervolgt". EU- diplomaten voorspellen echter dat de uitslag van het Deense referendum ernstige gevolgen voor Europa zal krijgen. De twaalf ministers van de landen van de eurozone hebben vanmorgen in Brussel "respect" en tegelijkertijd " spijt" uitgesproken over het besluit van de Deense bevolking. In een verklaring van de Eurogroep - de twaalf ministers, de president van de Europese Centrale Bank (ECB) en de Eurocommissaris voor Monetaire Zaken wordt onderstreept dat "ongeacht het Deense referendum de economische en monetaire unie een realiteit is en een groot project voor Europese integratie, die een gezonde en arbeidsintensieve groei zal waarborgen". De Nederlandse minister Zalm (Financiën) betreurt de uitslag en voorspelt " economisch nadeel in de vorm van hogere rente" voor Denemarken. Volgens een peiling van Nipo eerder deze week is in Nederland momenteel 53 procent tegen de euro. Nog maar kort daarvoor was meer dan 60 procent van de Nederlanders vóór de euro.

Van de Deense kiezers volgde 46,9 procent de oproep van premier Rasmussen om voor deelname aan de euro te kiezen. De opkomst bij het referendum was hoog, 87,8 procent van de vier miljoen kiesgerechtigden. Verwacht wordt dat de Deense afwijzing van de euro van invloed zal zijn op de lopende onderhandelingen over wijziging van het Verdrag van de EU, die in december in Nice afgesloten moeten worden.

Veel EU-lidstaten willen onafhankelijker worden van 'treuzelaars' als Denemarken die de Europese integratie afremmen. Daarom willen zij het in Nice eens worden over een systeem waarmee een beperkt aantal EU- lidstaten op specifieke gebieden nauwer kan samenwerken dan het geheel van de EU. Maar de Deense minister van Buitenlandse Zaken, Petersen, zei dat zijn land weliswaar zwakker binnen de EU is geworden, maar toch net als Groot-Brittannië " sceptisch" tegenover zo'n systeem van versterkte samenwerking blijft staan. Voor verdragswijzigingen is de instemming van alle EU-lidstaten vereist. Brusselse diplomaten menen dat eurosceptici in Groot-Brittannië en Zweden worden gestimuleerd door de opstelling van de meerderheid van de Deense bevolking. De Zweedse premier Göran Persson zei gisteravond dat de Zweden tegen de tijd dat zij na de Zweedse verkiezingen van 2002 bij een referendum over de euro kunnen oordelen, de Deense opstelling al lang vergeten zullen zijn. De Britse regering van Tony Blair verklaarde gisteravond dat de Deense keuze niets aan haar opstelling verandert. Blair wil een referendum over de euro na de volgende Britse verkiezingen.

De nederlaag bij het referendum heeft voorlopig geen gevolgen voor de positie van de Deense premier Rasmussen. Hij nam zes maanden geleden het initiatief voor het referendum. Nadat Denemarken in 1992 per referendum het Verdrag van Maastricht had afgewezen, kreeg het in 1993 een zogeheten opt-out voor de Economische en Monetaire Unie. Vervolgens stemde de Deense bevolking in een nieuw referendum toch in met het Verdrag van Maastricht. Gisteren konden de Denen alsnog hun mening over de euro geven bij het eerste referendum over de munt.

De Deense minister van Financiën, Mogens Lykketoft, zei gisteravond dat hij samen met de Deense centrale bank een plan heeft om de Deense kroon tegen speculaties te beschermen. Hij wilde niet over de mogelijkheid van interventies door de centrale bank spreken. De president van de Europese Centrale Bank, Wim Duisenberg, zei tegen de Deense televisie dat de ECB met Denemarken wil blijven samenwerken. Als de Deense kroon gesteund moet worden, is de ECB bereid om te helpen. De Deense kroon is aan de euro gekoppeld. Volgens Duisenberg zou de uitslag van het referendum niet moeten leiden tot een daling van de euro.

Teleurgestelde voorstanders van de euro zeiden gisteravond dat Denemarken de kans heeft verspeeld om zeggenschap te krijgen in het bestuur van de ECB.

Zie ook:

Deens 'ja' zou voor de euro een oppepper zijn (28 september 2000)
Voor Denen komt uit het zuiden niks goeds
(25 september 2000)

( a d v e r t e n t i e s )