NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Het Griekse veerschip Express Samina loopt op de klippen en kapseist omdat de kapitein en de stuurlieden niet op de brug staan, maar vermoedelijk naar een voetbalwedstrijd in de Champions League kijken. Vlak voor de stranding had de favoriete club Panathinaikos gescoord. Een sprekend voorbeeld van jezelf doodamuseren. Op de extase van de 1-0 score volgt het einde. Het schip zinkt, maar de wedstrijd gaat door. Was de alarmdienst ook aan het kijken?

Sport wint. Avond aan avond wordt de publieke zender op kosten van de belastingbetaler volgebouwd met voetbal, maar in het informatiebudget wordt gesnoeid. 's Nachts de Olympische Spelen, show jumping, zwevende paarden met de achterhoeven elegant omhoog gekruld zodat ze de balk net niet raken. Vlak voor het naar bed gaan nog een paardje kijken, nog een, de Australiër doet het wel erg snel, krijgt groot applaus, wie kan dat overtreffen, nog maar een. Niet gepland maar het gebeurt toch. De volgende dag resten zware vermoeidheid en stress. Slaaptijd is verdrongen door plezier. De wekker gaat te vroeg af. Hebben de kinderen het huiswerk wel gemaakt of keken ze de hele avond?

Volgens het CBS neemt televisie kijken (gemiddeld ruim 2,5 uur per dag) jaarlijks af. Niet omdat de mensen zich minder amuseren. Integendeel, er is concurrentie bij gekomen van computerspelletjes en internet. Dan blijft er nóg minder tijd over voor andere dingen, zeker voor lezen. "De mensen praten alleen nog maar over wat ze zien op een beeldscherm", klaagde de Amerikaanse schrijver Philip Roth maandagnacht in een uitgebreid interview met Michaël Zeeman. "Elk jaar sterven tachtig lezers. Ze worden door twee vervangen. Een beeldscherm is meer dwingend dan een roman." Dat geldt zeker voor de romans van Roth die steeds minder publiek hebben. Van zijn nieuwe boeken worden er nog tienduizenden verkocht, veel voor de gemiddelde romanschrijver, maar weinig voor Roth. Het interview was te langdradig voor de doelgroep: mensen die ook nog willen lezen. Het duurde tot kwart voor een 's nachts en het ging veel over zijn minder bekende, latere werk. Een uur moet meer dan genoeg zijn, zelfs voor zo'n groot schrijver. Hij was niet zo dwingend en onderhoudend als Gyorgy Konrad of Gabriel Garcia Marquez. Een goed schrijver is niet per se een boeiend televisiespreker. Het leven van Roth heeft hoofdzakelijk bestaan uit succesvol schrijven en daar valt niet zoveel bijzonders over te vertellen. Wat zou een interview met de bedlegerige Proust hebben opgeleverd? Ongetwijfeld veel minder dan zijn boeken. Vandaar dat ik me niet kan voorstellen dat Roth gelijk heeft met het uitsterven van de lezer. Er zijn vele eindes voorspeld door neergaande lijnen door te tekenen en dat maakt mij wantrouwig. Als het interview met Roth op papier had gestaan, was ik er sneller mee klaar geweest. In tegenstelling tot televisie is tekst interactief: de lezer kan zelf bepalen hoe hij de inhoud tot zich neemt: achterstevoren, in fragmenten, vaak niet zoals het geschreven is. Als je iets overslaat, weet je wel ongeveer wat dat is, omdat je er snel doorheen hebt gescand. Een televisieprogramma moet integraal en in de gegeven volgorde worden bekeken. Voor elk diamantje moet de kijker zich door vele beeldlagen heen werken. En net als hij de televisie heeft uitgezet, komt het leukste deel. Internet is een opleving van geschreven tekst, in email, op sites. Werkgevers willen hooggeschoolde mensen die goed zijn in gesproken en geschreven tekst. Daarmee wordt gemeten, beschreven en gepreciseerd. Een feit of een beeld krijgt pas betekenis als het in woorden is gedefinieerd. Ergens moet die dalende trend stoppen. Roth bedoelde eigenlijk romans. Maar daar zijn nieuwe hypes ontstaan. Sterker nog, Oprah Winfrey heeft met een maandelijks boekenprogramma onder haar Amerikaanse kijkers een leesrage veroorzaakt. Onder haar leiding lezen ze meer boeken dan vroeger. En kinderen wachten op de nieuwste Harry Potter voor hun amusement.

( a d v e r t e n t i e s )