T V V O O R A F :
Touwtrekken om de kinderen
DANIËLLE PINEDO
Hoe kinderen de dupe worden van
een echtscheiding. Dat zou de ondertitel kunnen zijn van de documentaire
Meneer versus mevrouw van Claudine Bories. Een jaar lang volgde
de Franse documentairemaakster het getouwtrek van vijf paar ex-
echtelieden om het enige dat hen na jaren van strijd nog bindt: de
kinderen.
De ouders ontmoeten elkaar op last van de rechter wekelijks in een grauwe benedenflat in het Franse Bobigny. Daar wordt het kind, onder
het toeziend oog van een bemiddelaar, uitgewisseld. "In het belang van
het kind", aldus justitie, die speciaal voor dit doel de organisatie
AADEF Mediation - 'pour l'enfance et la famille' - oprichtte.
Al in de eerste minuten van Meneer versus mevrouw wordt duidelijk
hoe zwaar het bezoekrecht van de voogdijloze ouder weegt. Ook als dat
recht haaks staat op het belang van het kind. "Logisch dat u van streek
bent, laat u niet uit het veld slaan", zegt een bemiddelaarster tegen
een vader wier zoon Yacine weigert met hem mee te gaan. Ze werpt een
vluchtige blik op het ineengedoken kind, constateert dat het "innerlijk
verscheurd is", en trekt zich met haar cliënt terug om een nieuwe
strategie te bepalen. Ook de peuter Nicolas wordt hardhandig met wat
krijtjes in de richting van zijn vader geduwd. De jongen is boos, maar
zijn vader heeft ook rechten: hij wil een relatie opbouwen met zijn
kind. Waarom Nicolas zijn vader mijdt interesseert de bemiddelaarster
niet. Het wegwerpgebaar - niet zeuren mamakindje - spreekt boekdelen.
Soms ook wordt een ouder het slachtoffer. Zo stuit Laurence, de enige
voogdijloze moeder in de film, op een muur van onbegrip. Wil ze in de
vakantiemaanden niet vissen met haar zoon? Wat een gebrek aan liefde!
Iedere minuut samenzijn is meegenomen, hoor je de bemiddelaarster
denken. Later legt de wanhopige moeder uit dat ze haar zoon mist, dat
zij hem "tien jaar heeft verzorgd". Ze vindt het moeilijk om zich
tegenover hem te uiten. "Komt hij hier vanwege mij?", vraagt zij zich
vertwijfeld af, terwijl haar zoon in de gang een balletje trapt. "Of
vanwege de andere kinderen? Misschien verwacht ik te veel van hem." De
bemiddelaarster knikt goedkeurend: "Ik ben blij dat u toegeeft dat u een
probleem heeft. Kopje koffie?"
Wat beoogt de documentairemaakster met haar film? Het antwoord op die
vraag wordt niet gegeven. Meneer versus mevrouw moet het hebben
van de stille gebaren: voormalige geliefden die hun hoofd afwenden als
ze elkaar in het voorbijgaan passeren; een kind dat in slaap valt
tijdens het bezoekuur van haar vader; een moeder die handenwringend
toekijkt hoe haar kind en ex richting speeltuin vertrekken, want 'ik
vertrouw hem niet'. Maar waar die gebaren voor staan wordt de kijker
nooit duidelijk. Achterdocht, wraak? Of misschien toch terechte angst
dat de motieven van de ander niet deugen?
Meneer vs. Mevrouw, Ned.1, 22.52-23.56u.