B E E L D :
Gat van de wereld
Maarten Huygen
Het warme, opgewonden 1989-
gevoel komt weer boven als ik die onafzienbare massa's op Servische
stadspleinen zie. Gezichten van onbedorven, idealistische jonge mannen
die verkiezingsuitslagen voorlezen die ze buiten de regering om hebben
verzameld. Worden dat archiefopnamen voor toekomstige heersers?
Netwerk interviewde de vertegenwoordiger van een
vrijwilligersorganisatie die over het hele land was gaan tellen.
Onderwijl werden die mensen gedwarsboomd door de
veiligheidstroepen. Gek genoeg wordt die term "veiligheid"
klakkeloos gebruikt in Nederlandse verslagen. De betekenis van het
Engelse equivalent security forces tendeert meer naar het
Duitse Sicherheit, de zekerheid dat je wordt vermorzeld als je
ook maar één vinger opsteekt tegen het bewind. Door het
toegegeven verlies van Milosevic raken die troepen hun zekerheid kwijt
en dat helpt de democratie. Maandagavond zag ik J. Ristic, een
medewerker, trawant van Milosevic, zeggen dat de verkiezingen werkelijk
fantastisch waren verlopen en zo rustig, heel anders dan het buitenland
dacht. Ristic heeft een echte boeventronie, een gezicht dat in het
televisietijdperk niet meer kan. Een pr-adviseur zou die hangsnor hebben
laten afscheren, frissere kleding hebben aangetrokken, die louche
oogopslag hebben bijgewerkt. In een democratie moeten mensen zich
opfrissen voor de kiezers maar in een dictatuur is dat minder hard
nodig. Vrees aanjagen is een ander vak dan stemmen winnen. Zonnebrillen
zijn geoorloofd en uniformen of de slepende tong van de oude Brezjnew.
Het gezicht van Ristic straalde taaiheid uit en wreedheid, het
routineuze vasthouden aan de macht. De Servische burger die zo'n hoofd
vergelijkt met al die opgedirkte grijnsgezichten in het buitenland moet
zich nog meer gevangen voelen in het gat van de wereld. Wat een contrast
met de aantrekkelijke partijrede van Tony Blair ter demping van het
brandstofoproer in zijn land. Aan het eind riep hij Milosevic nog even
op om af te treden, de tekst op de autocue elegant uit-acterend, op zijn
veilige spreekgestoelte. Toch moeten de Serviërs het in hun eentje
doen.
Het Andere Gezicht analyseerde een Nederlands verschijnsel, even
taai als Milosevic, de stijgende WAO-aantallen. Het was een portret van
de verzekeringsarts Simon Knepper die ontslag heeft genomen bij de
werkgevers-werknemers-organisatie LISV, omdat hij zijn werk niet langer
zinvol vindt. Op zijn laatste werkdagen durfde hij wel een boekje open
te doen. Iemand die dagelijks met uitvoering bezig is, kan meer inzicht
bieden in de praktijk dan een op afstand staande politicus, een
onderzoeker of de zoveelste voorzitter van een onafhankelijke commissie.
Volgens Knepper houdt de WAO zich vooral bezig met wat een werknemer
niet kan en niet met zijn mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Twee
beoordelaars vertelden hoe ze het percentage arbeidsongeschikt van
iemand moesten berekenen. Een directeur met rugklachten krijgt een hoger
percentage arbeidsongeschiktheid toegewezen dan een metselaar, want die
directeur verdiende meer en verliest meer inkomen. Dat moet worden
aangevuld. Er gaat veel tijd in die beoordeling zitten, er lagen op die
twee rekenende vrouwen nog 350 dossiers te wachten, hele archieven,
stapels papieren onder een kapotte, knipperende tl-buis, mooi detail.
Volgens Knepper allemaal verloren tijd die beter kan worden besteed aan
herintreding. Helaas is de werkgever niet in herintreding van zieken
geïnteresseerd, zei een directeur van een Arbodienst. Als de Arbo
extra diensten aanbiedt om een zieke werknemer op te lappen, vindt de
werkgever dat meestal te duur. Het was een reportage die de
gebruikelijke clichés meed en de kijker nieuwe inzichten bood.
Vroeger zag je nog wel reportages over arbeidsongeschikten aan wie ten
onrechte een uitkering zou zijn geweigerd. Dat zou zich best kunnen
voordoen maar bij de huidige, hoge aantallen is er geen kijker die het
verhaal van zo'n niet erkende arbeidsongeschikte nog gelooft.