Hof in zaak van gijzeling weer bijeen

Door een onzer redacteuren
AMSTERDAM, 25 SEPT. Het Amsterdamse gerechtshof zal woensdagmiddag op verzoek van de advocaat van journalist Koen Voskuil (25) opnieuw bijeenkomen om te kijken of de gijzeling van de redacteur van het blad Spits terecht is.

Advocaat B. Le Poole had het hof een ultimatum gesteld. Zijn eis dat het hof in nieuwe samenstelling het besluit tot het opsluiten van Voskuil zou heroverwegen, is ingewilligd. Anders zou een kort geding zijn gevolgd. Voskuil zit sinds vrijdag in de gevangenis omdat hij weigert de identiteit van een bron bekend te maken. Aanvankelijk zou het hof pas op 9 oktober de zaak opnieuw bekijken.

Voskuil heeft vanochtend voor het eerst in drie dagen bezoek mogen krijgen van zijn advocaat. Hij heeft laten weten "zijn kaken stijf op elkaar te zullen houden", aldus Le Poole.

Le Poole zegt dat het juridisch "heel lastig" zal worden het besluit van het hof terug te draaien. "Het besluit is genomen door een kamer onder voorzitterschap van mevrouw A. Boumans. Zij is ook de voorzitter van de strafsector van het hof, dus het ligt psychologisch heel moeilijk haar te overrulen."

Voskuil zit vast omdat hij het hof niet wil zeggen welke politieman hem heeft verteld dat er in het onderzoek naar wapenverdachte Mink K. zou zijn geknoeid in processen-verbaal. De advocaat van Mink K. die Voskuil als getuige had opgeroepen in de strafzaak tegen haar cliënt, zei vanochtend desgevraagd de gijzeling van Voskuil af te wijzen als een te zwaar middel. "De politie moet zelf nu maar vertellen wat er echt is gebeurd", aldus A. van der Plas.

De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) heeft de vaste Kamercommissie voor justitie om een spoedoverleg gevraagd om te praten over een wettelijke regeling voor bronbescherming. Een grote groep journalisten van landelijke dagbladen, televisie en radio heeft minister Korthals van Justitie en de president van het hof, N. Schipper, gevraagd Voskuil vrij te laten. Ze wijzen erop dat "de mogelijkheid om bronnen te kunnen beschermen er de afgelopen tien jaar bij uitstek toe heeft geleid dat menige misstand in het opsporingsapparaat en magistratuur kon worden blootgelegd".

Het Tweede-Kamerlid Dittrich (D66) wil dat er een door journalisten bemande toetsingscommissie komt die bekijkt of een journalist zich terecht beroept op bescherming van de identiteit van een bron. Rechters zouden zich aan dit oordeel van de commissie moeten houden.

Weinig kans voor 'sluiscommissie'

Door onze redacteur F. KUITENBROUWER
Een journalistieke 'toetsingscommissie' zou uitkomst moeten bieden in kwesties van bronbescherming.

AMSTERDAM, 25 SEPT. D66-Kamerlid Dittrich wil dat een vertrouwenscommissie uit eigen kring de journalistieke claim test en bindend advies uitbrengt aan de rechter. Voorbeeld: de toetsingscommissie voor euthanasie.

Het lijkt een Ei van Columbus. Maar de houdbaarheidsdatum van dit ei is verlopen. Verschillende malen is tevergeefs voorgesteld de oplossing van het journalistieke verschoningsrecht te zoeken in een 'sluiscommissie'. Het eerste voorstel gaat terug tot een hoofdartikel in de Nieuwe Rotterdamsche Courant uit 1905 en werd in dat jaar ook te berde gebracht op de jaarvergadering van de Nederlandse Juristenvereniging (NJV). Opeenvolgende Commissies-Van Vierssen Trip over de journalistieke verantwoordelijkheid hebben er later op voortgeborduurd. In de jaren zeventig pakte de Persraad de gedachte van een vertrouwenscommissie nog eens op. Aanleiding waren de forse dwangsommen voor twee hoofdredacteuren die hun bronnen weigerden te noemen in het geval van anonieme beschuldigingen tegen het toenmalige PSP-Kamerlid Van der Lek.

Zo oud als de gedachte, zo oud zijn ook de bezwaren. Op de NJV- vergadering van 1905 verzette de strafrechtsgeleerde Simons zich er reeds tegen. In de eerste Commissie-Van Vierssen Trip (1939) leidden de journalistieke bezwaren tot een minderheidnota van het lid D. Hans. Hij waarschuwde dat op deze manier "het ongedwongen vertrouwen", de basis van de relatie journalist-zegsman, in de knel komt. Dat berust immers op de zekerheid dat het geheim bewaard blijft. Iedere afwijking is in wezen "verraad". Het advies van de Persraad verdween al gauw in een ambtelijke bureaulade.

Een sluiscommissie is "onaantrekkelijk", was in 1989 de conclusie van de huidige rechter W.F. Korthals Altes in zijn proefschrift over het journalistieke verschoningsrecht. Alle pogingen de journalistiek in een kader te vatten, zijn gedoemd te stranden op het open karakter van het vak, dat verankerd is in de Grondwet.

Zie ook:

Hof laat journalist opsluiten (23 september 2000)
Rechter hoeft niet direct journalist aan te spreken (23 september 2000)

( a d v e r t e n t i e s )