Door onze redacteur F. KUITENBROUWER
Een journalistieke 'toetsingscommissie' zou uitkomst moeten bieden in kwesties van bronbescherming.

AMSTERDAM, 25 SEPT. D66-Kamerlid Dittrich wil dat een vertrouwenscommissie uit eigen kring de journalistieke claim test en bindend advies uitbrengt aan de rechter. Voorbeeld: de toetsingscommissie voor euthanasie.

Het lijkt een Ei van Columbus. Maar de houdbaarheidsdatum van dit ei is verlopen. Verschillende malen is tevergeefs voorgesteld de oplossing van het journalistieke verschoningsrecht te zoeken in een 'sluiscommissie'. Het eerste voorstel gaat terug tot een hoofdartikel in de Nieuwe Rotterdamsche Courant uit 1905 en werd in dat jaar ook te berde gebracht op de jaarvergadering van de Nederlandse Juristenvereniging (NJV). Opeenvolgende Commissies-Van Vierssen Trip over de journalistieke verantwoordelijkheid hebben er later op voortgeborduurd. In de jaren zeventig pakte de Persraad de gedachte van een vertrouwenscommissie nog eens op. Aanleiding waren de forse dwangsommen voor twee hoofdredacteuren die hun bronnen weigerden te noemen in het geval van anonieme beschuldigingen tegen het toenmalige PSP-Kamerlid Van der Lek.

Zo oud als de gedachte, zo oud zijn ook de bezwaren. Op de NJV- vergadering van 1905 verzette de strafrechtsgeleerde Simons zich er reeds tegen. In de eerste Commissie-Van Vierssen Trip (1939) leidden de journalistieke bezwaren tot een minderheidnota van het lid D. Hans. Hij waarschuwde dat op deze manier "het ongedwongen vertrouwen", de basis van de relatie journalist-zegsman, in de knel komt. Dat berust immers op de zekerheid dat het geheim bewaard blijft. Iedere afwijking is in wezen "verraad". Het advies van de Persraad verdween al gauw in een ambtelijke bureaulade.

Een sluiscommissie is "onaantrekkelijk", was in 1989 de conclusie van de huidige rechter W.F. Korthals Altes in zijn proefschrift over het journalistieke verschoningsrecht. Alle pogingen de journalistiek in een kader te vatten, zijn gedoemd te stranden op het open karakter van het vak, dat verankerd is in de Grondwet.

( a d v e r t e n t i e s )