T V V O O R A F :
De politieserie wordt volwassen
HENK VAN GELDER
Zelden kreeg nieuw Nederlands
drama zo'n onhandige titel als de ambitieuze, tiendelige politieserie
van de KRO die vanaf vanavond te zien is. Russen is weliswaar
bargoens voor rechercheurs, maar veel kijkers zullen toch allereerst aan
inwoners van Rusland denken - en dat misverstand wordt nog vergroot door
de slagzin waarmee de afgelopen weken reclame voor de serie is gemaakt:
"De Russen komen!"
Een invasie door een machtsbeluste Sovjet-Unie was tijdens de jarenlange koude oorlog een angstig visioen in de westelijke
wereld. Het is, kortom, een prestatie van belang: zo veel
onaantrekkelijke associaties op te roepen voor een serie die met Rusland
of de Russen niets te maken heeft.
In werkelijkheid blijkt achter Russen een bekwame reeks
politieverhalen schuil te gaan, waarin het zoeken naar boeven minder op
de voorgrond staat dan de dilemma's waarmee de rechercheurs van een niet
nader aangeduid politiebureau te maken krijgen. Ze stuiten op misdaden
die niet te bestraffen zijn omdat het wettelijk bewijs ontbreekt, ze
raken in verwarring omdat ze bij iets of iemand persoonlijk betrokken
raken, of ze besluiten zelfs een dader te laten lopen omdat daarmee een
hoger belang is gediend. Elke aflevering is een afgerond verhaal, maar
de verhalen verlopen niet volgens een vast patroon. De tweede
aflevering, die zich vrijwel geheel op één locatie
afspeelt, is alweer heel anders dan de eerste.
De makers hebben veel ophef gemaakt van de studiereis van een KRO-
delegatie naar Hollywood, waar de productie van Amerikaanse
politieseries is bekeken. Volgens dit procédé is ook
Russen gemaakt: vijf scenaristen (Addy Weijers, Dick van den
Heuvel, Simon de Waal, Pieter de Vos en Stan Lapinski) die aan elke
aflevering meeschrijven, vier regisseurs (Arno Dierickx, Ineke Houtman,
Daniel Daniel en Casper Verbrugge) en vijf hoofdrolspelers (Thom
Hoffman, Marjolein Keuning, Hans Dagelet, Mattijn Hartemink en Gonny
Gaakeer) die beurtelings in de branding staan. Maar één
cameraman (Mark de Blok) zet de toon: lege landschappen en een schraal
soort licht, in plaats van de warme gloed waarin bijvoorbeeld
Baantjer zich baadt.
De laatste jaren is de Nederlandse politieserie - mede dankzij
Baantjer, maar ook door series als Unit 13 en Blauw
Blauw - toegegroeid naar een kwaliteitsgemiddelde dat langzaam maar
zeker iets vanzelfsprekends begint te krijgen. Ik geloof niet dat
Russen daar mijlenver boven uitsteekt, daarvoor kleven er af en
toe iets te veel toevalligheden aan de intriges. Maar de twee
afleveringen die ik zag, zijn redelijk spannend, behoorlijk in beeld
gebracht en vakkundig geacteerd. Onder meer door Marjolein Keuning, die
op de televisie tot dusver vooral opvalt als de opgeschroefde
presentatrice van de meezingshow Het gevoel van... Als een
collega haar op wervende toon een etentje suggereert, antwoordt ze met
fijngeslepen ironie: "Eten? Ik hou niet van eten. Seks had ik wel lekker
gevonden, maar ja, dat vraag je dan weer niet."
Zulke zinnetjes zijn ook in Russen tamelijk zeldzaam, maar ze
illustreren dat het genre ook in Nederland volwassen wordt. En dat is
goed nieuws.
Russen, Ned.1, 21.35-22.30u.