Door onze redacteur ERIK OUDSHOORN
AMSTERDAM, 4 SEPT. Reeds bij de aanvang van de kwalificatiereeks voor het wereldkampioenschap in Korea en Japan (2002) vertoont het Nederlandse elftal masochistische trekjes. Want na het 2-2 gelijkspel in de thuiswedstrijd tegen Ierland heeft Oranje het zichzelf meteen moeilijk gemaakt. Immers, slechts de negen Europese groepswinnaars plaatsen zich rechtstreeks voor het evenement in Azië. De acht nummers twee spelen onderling om vier WK-tickets. De resterende nummer twee moet zich kwalificeren in een play-off tegen een Aziatisch land.

In een poule met ook EK-revelatie Portugal mag het Nederlands elftal zich weinig misstappen veroorloven. De slappe opvoering van zaterdag tegen Ierland, die veel slechter had kunnen aflopen omdat Oranje twintig minuten voor het einde nog met 2-0 achterstond, viel bondscoach Louis van Gaal bij zijn debuut dan ook rauw op de maag. Goed, de voortekenen waren al niet gunstig. Zenden, Overmars, Davids, Bogarde, Stam, Numan en Makaay bleken niet beschikbaar wegens blessures. Maar dat was geen excuus voor het gebrek aan agressiviteit en de slechte uitvoering van het tactisch plan. In de rust, toen het scorebord van de Arena in Amsterdam door een kopbal van Robbie Keane volkomen terecht een 1-0 voorsprong voor de Ieren aangaf, probeerde Van Gaal zijn ploeg wakker te schudden. Als er een televisiecamera in de kleedkamer was geweest zou dat ongetwijfeld beelden met een hoge amusementswaarde hebben opgeleverd.

Maar ook de tweede helft gaf aanvankelijk slechts een bevestiging te zien van de periode ervoor. Van de vleugels kwam bijvoorbeeld veel te weinig vuurwerk. Debutant Wilfred Bouma bleek het grote werk op dit niveau nog niet aan te kunnen. Hij kwam niet een keer langs zijn tegenstander Stephen Carr, maar toonde ook weinig lef. Faalangst speelde de PSV'er kennelijk parten. Op rechts leed Ronald de Boer veel balverlies, in tactisch opzicht maakte hij vaak verkeerde keuzes. Op het middenveld zorgde Richard Witschge voor een te trage opbouw. Van Gaal had hem liever wat dichter achter de spitsen gezien. De teruggekeerde Ajacied gaf met lange passes in de breedte een andere uitvoering aan die opdracht, al trof hij het niet dat Phillip Cocu als opvolger van Dennis Bergkamp nog moet wennen aan zijn nieuwe rol.

In de defensie veroorzaakte Bert Konterman regelmatig paniek. De aanwinst van Glasgow Rangers maakte een onzekere indruk. De afstraffing van afgelopen weekeinde tegen Celtic is de ex-Feyenoorder niet in de koude kleren gaan zitten. Ook zijn clubgenoot Giovanni van Bronckhorst maakte een futloze indruk. Volgens Van Gaal moeten de backs in een vierkoppige defensie vaak opkomen. Dat was door het vele balverlies tegen de Ieren niet mogelijk. De totale Nederlandse defensie blameerde zichzelf toen Jason Mc Ateer na een rush de gelegenheid kreeg om aan te leggen voor een fraai schot waarop Edwin van der Sar kansloos was (0- 2). Van Gaal wilde net Jeffrey Talan inbrengen en vloekte boven zijn bekende kladblok. "Ik zakte inderdaad even door de grond. Maar dat heeft Talan dacht ik niet gemerkt." Met enkele omzettingen bewees hij vervolgens zijn vakmanschap. De moeilijkheidsgraad was hoog door blessures van Reiziger, Konterman en Bouma. Bruggink was al kort achter Kluivert gaan spelen in plaats van Cocu die later van achteruit als vervanger van Konterman voor een betere opbouw zorgde. Ronald de Boer kwam achter de spitsen te staan en Talan ging als rechtsbuiten vaker buitenom en stichtte meer gevaar met een paar voorzetten. Aanvoer van de flanken is essentieel in de tactiek van Van Gaal.

Wanneer typische buitenspelers als Overmars en Zenden ontbreken is Oranje met het huidige potentieel vleugellam. De suggestie dat een andere tactiek wellicht meer succes had gehad, wees Van Gaal van de hand. Want uiteindelijk kwam Nederland ook met dit concept nog sterk terug. Talan, na een voorzet van Ronald de Boer, en Van Bronckhorst, met een van richting veranderd schot vanaf de linkerflank, voorkwamen een debacle (2-2). Kluivert en invaller Seedorf kregen zelfs nog kansen om een overwinning af te dwingen. Een zege zou onverdiend zijn geweest. De Ieren hebben het Nederlands elftal verrast met verzorgd voetbal. Voorheen was hun tactiek gebaseerd op een verre trap richting een bonkige spits zoals Quinn. Bondscoach Mick McCarthy reageerde achteraf blij en teleurgesteld tegelijk. Zijn ploeg was afwezig op het EK 2000, maar had Oranje, dat eindigde bij de laatste vier op het recente Europees en wereldkampioenschap, een uur lang klem gezet met goed positiespel. De jonge Richard Dunne van Everton kreeg van McCarthy een groot compliment omdat hij Kluivert de baas was geweest. Het viel wel op dat de meeste Ieren er in de slotfase volledig doorheen zaten. Wellicht dat de trainingsopbouw in de Premier League, waar de meeste Ieren in uitkomen, daar debet aan was. Van Gaal wil in de evaluatie van het teleurstellende duel in ieder geval antwoord hebben op de vraag waarom Oranje zo onzorgvuldig te werk ging bij het passen van de bal. Hij toonde zich ontevreden over het driehoekje achterin, Frank de Boer- Konterman-Witschge. De laatste zal zijn rentree in het Nederlands elftal als een incident moeten beschouwen.

Verder werd in deze interland weer duidelijk dat er op het niveau van het interlandvoetbal altijd een maximale prestatie wordt geëist. Zelfs volgende maand tegen en op Cyprus. Op het moment dat Oranje met blessures of schorsingen kampt wordt het team kwetsbaar. De zwakke Nederlandse competitie gaat dan een rol spelen. De tweede garnituur is internationaal gezien te licht om het aanvallende wondervoetbal uit te voeren dat van Oranje altijd wordt verwacht.

( a d v e r t e n t i e s )