De arrestaties van buitenlanders passen in de verkiezingscampagne van Milosevic en beogen daarnaast de verzwakking van het rebelse bewind in Montenegro.

Door onze redacteur PETER MICHIELSEN

ROTTERDAM, 4 AUG. Het Joegoslavische leger heeft het druk. Maandag werd bekendgemaakt dat het even over de grens tussen Montenegro en Servië vier Nederlanders had gearresteerd, die van plan waren geweest de Joegoslavische president Milosevic in een skibox op de auto het land uit te rijden, of, als dat niet zou lukken, hem te onthoofden en zijn hoofd per post naar huis te sturen. Gisteren pakte het leger in Montenegro twee Britten en Canadezen, die als "sabotagedeskundigen" Montenegrijnse politiemannen een cursus terrorisme zouden hebben gegeven.

De arrestaties passen in een patroon. Op 24 september moeten de Joegoslaven Milosevic als president herkiezen en hem bovendien een gehoorzaam federaal parlement aanbieden. Daartoe is onlangs in een soort politieke overval op de Servische oppositie en de critici in Montenegro de Joegoslavische grondwet gewijzigd. De volgende etappe in de aanloop tot de verkiezingen is het zaaien van de nodige verwarring en chaos - een recept dat Milosevic al dertien jaar met veel succes toepast als hij tegenstanders op het verkeerde been wil zetten en de bevolking vrees wil aanjagen met het doel haar te verenigen achter haar leider, Slobodan Milosevic.

De arrestaties moeten de kiezers ervan overtuigen dat de Joegoslavische federatie nog altijd wordt bedreigd: de NAVO heeft na de moorddadige en criminele oorlog van vorig jaar haar vileine plannen voor de verdere ontmanteling van het arme Joegoslavië en de ondergang van het bewind in Belgrado geenszins opgegeven: het stuurt moordenaars en sabotage- en terrorisme-deskundigen, en alleen de alertheid van het Joegoslavische leger heeft tot dusverre de uitvoering van die plannen verhinderd.

De kiezers in Servië moet bovendien duidelijk worden gemaakt wie de handlanger van de NAVO is bij die agressie: het verraderlijke bewind van de Montenegrijnse president Milo Djukanovic, de belangrijkste criticus van Milosevic in de federatie. Dat bewind immers heeft opgepakte Nederlanders, Britten en Canadezen binnengelaten. Het heult met de NAVO en zit achter de complotten die tegen het bewind in Belgrado worden gesmeed. Of dit door Milosevic uitgestippelde scenario in september succes heeft, zal nog moeten blijken. Het is in elk geval een scenario dat zich heel makkelijk ten uitvoer laat brengen. Het Joegoslavische leger kan zich in de rebelse deelrepubliek Montenegro vrij ongestoord bewegen: het moet alleen de Montenegrijnse politie vrezen en die past wel op met provoceren. Buitenlanders om op te pakken zijn er ook, want Montenegro heeft in maart vorig jaar eenzijdig de visumplicht afgeschaft, om het toerisme te bevorderen dat jaren op het nulpunt had gehangen. Buitenlanders kunnen het land zonder problemen binnenkomen, per boot vanuit Italië, over land vanuit Bosnië, Kroatië, Kosovo en Albanië. De opgepakte Britten en Canadezen waren Montenegro zonder visum vanuit Kosovo binnengekomen voor een lang weekend aan zee en werden gearresteerd toen ze naar Kosovo wilden terugkeren.

De arrestaties passen in de verkiezingscampagne van Milosevic. Ze passen ook in de groeiende reeks provocaties aan het adres van Montenegro. De aanhoudingen hebben het bijkomende voordeel voor het regime in Belgrado dat ze toeristen afschrikken. De boodschap: elke toerist in Montenegro kan door het Joegoslavische leger worden opgepakt en als "terrorist" worden gepresenteerd. Het toerisme in Montenegro heeft sinds de opheffing van de visumplicht een bescheiden opleving te zien gegeven. Er zijn weer wat buitenlanders naar de prachtige kustplaatsen van Montenegro gekomen, na jaren van door Milosevic veroorzaakte leegstand. Als ze wegblijven kan Belgrado de deelrepubliek beroven van de valuta- inkomsten uit het toerisme (in feite de enige valuta-inkomsten die Montenegro binnen krijgt, afgezien van internationale hulp).

Het economisch afknijpen dan wel doodknijpen van Montenegro begon al in februari, toen Servië een economische boycot tegen Montenegro afkondigde. Voedsel, industriële producten, zelfs geneesmiddelen mochten Montenegro niet meer in en zelfs buspassagiers en automobilisten moesten aan de grens hun voedsel afgeven. Montenegro is een land dat maar voor een kwart in de eigen voedselbehoefte kan voorzien. Door de boycot van de "zusterrepubliek" is het sinds februari aangewezen op het veel duurdere voedsel van de internationale markt of op smokkel. Het afschrikken van toeristen raakt het bewind van Djukanovic dus op een uiterst gevoelige plek.

Zie ook:

Joegoslavische zaakgelastigde op het matje (2 augustus 2000)
Joegoslavië was goed bevallen als vakantieland (2 augustus 2000)
Den Haag eist uitleg Belgrado (1 augustus 2000)
Bizar complot als beproefd recept (1 augustus 2000)

( a d v e r t e n t i e s )