NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

Henk van Gelder
Het aardigste quizmoment van de afgelopen week zag ik op Canvas, het tweede net van de Vlaamse publieke omroep. Daar wordt bijna elke avond het spelletje In alle staten gespeeld, een kennisquiz zoals er al zo veel zijn. Het was dan ook niet de formule, maar de onderkoelde presentatrice die opviel. De vraag ging over Descartes en diens gevleugelde Je pense donc je suis. De mevrouw herhaalde die woorden met een ondertoon die wilde zeggen: zo kan ik het óók. En voegde daar toen zijdelings aan toe: Je présente donc je parle.

De quiz, als publieksvermaak uitgevonden door de radio, is een van de oudste televisiegenres. Er bestaan, grofweg, twee categorieën: de met toeters en bellen opgetuigde soort waarvan de presentator een show van jewelste tracht te maken, en het type dat zich afspeelt in een rustige studio zonder opgezweept publiek. De eerste, die vroeger werd gespeeld onder leiding van gesoigneerde ceremoniemeesters als Jos Brink en Fred Oster, staat politici altijd voor ogen als ze meesmuilend zeggen dat de omroepen veel te veel quizzen uitzenden. In werkelijkheid is deze soort door de publieke netten vrijwel afgezworen. De tweede, beter bekend als de kennisquiz, is echter nog in alle variaties te zien - misschien wel meer dan ooit.

Deze week heb ik op de drie publieke zenders in totaal twintig quizzen geteld, inclusief twee dagelijkse (Get the picture en Lingo). Dat lijkt me nogal veel. Nederland 1 had er gisteren zelfs drie op één avond: eerst Get the picture, daarna Stop de tijd en tenslotte Voor een briefkaart op de eerste rang. Een avond dus vol zoemers, punten en kandidaten die 'helaas' of 'jammer' afvielen, maar toch hartelijk bedankt werden omdat ze een leuke kandidaat waren.

Stop de tijd oogt als een spelletje dat speciaal werd verzonnen als luchtige zomerzendtijdvulling - en het is niet het slechtste in dit genre. In elke aflevering gaan alle vragen over de gebeurtenissen in één bepaald jaar, liefst een jaar waaraan de kandidaten - die om raadselachtige redenen alleen met hun voornaam worden aangeduid - nog enige jeugdsentimentele herinneringen bewaren. Zo bezien is dit de kennisquiz-versie van de populaire meezingshow Het gevoel van..., maar gelukkig zonder die opgepompte sfeer. Het spel wordt kalm gespeeld: Mieke van der Weij stelt vragen, die geïllustreerd worden met Polygoon-journaalfragmenten, foto's en muziekclips. Het niveau van die vragen is redelijk toegankelijk, zodat de huiskamer aardig kan meedoen. Ik zal er niet voor thuisblijven, maar als tijdverdrijf kan het ermee door.

Een heel ander geval is Voor een briefkaart op de eerste rang, gebaseerd op de gelijknamige filmquiz die in de jaren zeventig met veel succes door Bob Bouma werd geleid. Met de nieuwe versie, gepresenteerd door Paula Patricio, verloopt het tot dusver minder voorspoedig. Het kunnen kleine details zijn, die een quiz maken of breken - het tempo, het decor, het licht, de manier waarop de vragen zijn geformuleerd, de puntentelling, de leesbaarheid van de score (die hier tekortschiet) of bijvoorbeeld het feit dat er wordt gerekend in euro's, een valuta die nog altijd ver van het bed van de gemiddelde kijker ligt.

Tenslotte kan het ook aan de kandidaten liggen. De kennisquiz kent immers weer twee subcategorieën: de toegankelijke variatie waarbij de huiskamer kan meespelen, en de andere soort met specialistische vragen die de meeste kijkers boven de pet gaan. Bij die laatste geldt als voorwaarde dat de kandidaten bollebozen zijn, die bewondering afdwingen. Als dat tegenvalt, of als de één onmiddellijk veel meer parate kennis heeft dan de ander, blijft het gewenste effect achterwege. Zoiets lijkt me bij Voor een briefkaart op de eerste rang aan de orde: de vragen zijn net te moeilijk om voor een groot publiek toegankelijk te zijn, terwijl de meeste kandidaten net niet goed genoeg zijn om als bolleboos te functioneren.

En nu ik het toch over kennisquizzenn heb: klopt mijn indruk dat de vragen in Triviant steeds makkelijker worden? Of is het toeval dat het de laatste weken in de categorie cultuur alleen nog maar over Tina Turner of Elton John ging? Ik vraag maar, ik weet het antwoord niet, ik pas.

( a d v e r t e n t i e s )