NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

ROB BIERSMA
IJsbergen ontstaan door het afkalven van gletsjers die in zee stromen. Ze bestaan uit bevroren sneeuw van duizenden jaren oud. In de Noordelijke Atlantische Oceaan, op de belangrijke vaarroute Europa-New York, zijn de ijsbergen voornamelijk afkomstig van Groenland. Ze worden aangevoerd door de koude Labradorstroom die zijn oorsprong vindt in Baffin Bay, ten westen van Groenland. Ze verschijnen in groten getale, zo'n zeshonderd tot duizend per jaar, voor de kust van Newfoundland. Daarmee hinderen ze ook de visserij op de Grand Banks, het belangrijkste visgebied van Noord- Amerika.

Discovery Channel, het station dat bekend staat om technische programma's met weinig diepgang en eindeloze herhalingen van historische documentaires, brengt vanavond The Iceberg Cometh, een aardige film over het groeiende gevaar van ijsbergen. De laatste jaren neemt hun aantal toe, mogelijk onder invloed van het broeikaseffect.

De film begint nogal onnozel met een opsomming van nietszeggende getallen: de hoogste ijsberg kan 100 meter hoog zijn, de zwaarste 8 miljoen ton wegen, de oudste bestaat uit sneeuw van een half miljoen jaar geleden. Maar hoe hoog, zwaar of oud een ijsberg ook is, de kleinste kan bij aanvaring al schipbreuk veroorzaken.

Voor de scheepvaart is het probleem dat een kleine ijsberg, ook met de modernste radartechnieken, pas vanaf een mijl of twee valt te herkennen. De snelheid van een gangbaar schip ligt op zo'n 18 knoop, dus veel tijd om het gevaar te onderkennen en de koers te wijzigen is er niet. Er is dan ook een lange lijst van gezonken schepen, met als bekendste uiteraard de Titanic.

Om de ijsbergen een halt toe te roepen werd na de Tweede Wereldoorlog begonnen met het programma 'ijsbergbestrijding', dat hopeloos mislukte. Scheepsgeschut werd erop losgelaten, explosieven, afgekeurde vliegtuigbommen, een speciaal hitteveroorzakend explosief 'thermite'. IJsbergen werden geverfd met zwarte verf (zodat de zon het ijs deed smelten), ja zelfs werd de inzet van atoombommen overwogen. Tenslotte moest men erkennen dat ijsbergen niet te vernietigen zijn. De International Ice Control, een organisatie van 11 landen, brengt de ijsbergen precies in kaart en houdt de scheepvaart op de hoogte. Nieuw tenslotte is het verschijnen van grote olieplatforms, die ook gevaar van ijsbergen te duchten hebben. Tot zover het klassieke verhaal over ijsbergen.

Als staartje bevat The Iceberg Cometh een veel interessanter verhaal, namelijk dat door het broeikaseffect het aantal ijsbergen toeneemt. In de jaren zestig verschenen voor de kust van Newfoundland zo'n vijfhonderd ijsbergen, nu zijn het er wel duizend. Die groei verklaren geologen door een toegenomen neerslag op Groenland.

Het gevolg kan zijn dat de Labradorstroom aanmerkelijk kouder wordt en mogelijk ook zoeter. Het is denkbaar - en in het geologisch verleden is dat ook gebeurd - dat de Labradorstroom de warme Golfstroom tot stilstand brengt. Dan zal de gemiddelde temperatuur in Europa binnen een eeuw 2 graden Celsius dalen - het laatste wat je zou verwachten door het broeikaseffect.

The Iceberg Cometh, Discovery, 22.00-23.00u.

( a d v e r t e n t i e s )