NIEUWSSELECTIE 
 KORT NIEUWS 
 RADIO & TELEVISIE 
 MEDIA 

S e l e c t i e

MARISKA GRAVELAND
De wereld van een professionele afluisteraar is een merkwaardige: hij brengt uren door in een geblindeerde bus vol apparaten, dringt onverschillig het privé- leven van onbekenden binnen, en struint daarna ter ontspanning specialistische beurzen af waar klokken met microfoontjes en andere handige kleinoden worden aangeprezen.

Gene Hackman speelt zo'n sjofele luistervink met grauwe regenjas in de tragische thriller en Gouden Palm- winnaar The Conversation (1974) van Francis Ford Coppola. Het gesprek uit de titel vindt plaats op Union Square in San Francisco, tussen een jonge vrouw en, naar het schijnt, haar minnaar. Waar ze het precies over hebben is in het begin niet duidelijk. Net als de ingehuurde afluisterexpert Harry Caul (Hackman) vangen we slechts onderwater-achtig klinkende flarden op, die eerst onschuldig lijken totdat Harry de tapes afdraait. Na alle achtergrondgeluiden te hebben weggefilterd en de krakerige woorden te hebben versterkt, hoort hij een uitspraak die op een moordcomplot zou kunnen duiden. De afgetapte zinnen worden vaak teruggespoeld en herhaald in de film, waarbij soms plagend net iets meer wordt prijsgegeven. Let wel goed op: de ijzingwekkende ontknoping is op zijn zachts gezegd nogal ondoorzichtig.

The Conversation is vaak vergeleken met Blow-up van Antonioni, en heeft inderdaad veel weg van die klassieker waarin een obsessieve modefotograaf op een sterk uitvergrote foto een moord denkt te zien, en waarbij het nut en überhaupt de mogelijkheid van waarheidsvinding onder de loep worden gelegd. Maar naast die aloude filosofische vraag speelt in The Conversation een persoonlijke tragedie een grote rol. Met uiterste precisie en in een vreemd kalm tempo laat Coppola het uitglijden en de val van een misantroop zien. Deze eenzame Harry luistert liever van grote afstand naar vreemden dan dat hij zelf een gesprek aanknoopt. Hij steelt andermans privacy zonder blikken of blozen, maar sluit zichzelf op manische wijze af van de buitenwereld. Ook begint hij te hallucineren en met zijn door het katholieke geloof gevoede geweten te worstelen. In een geniale en trieste slotscène lijkt hij met zijn eigen wapens te worden verslagen; de filmcamera heeft op dat moment de zacht zwiepende beweging van een spiedende bewakingscamera aangenomen. Wij zijn plots de voyeurs geworden, die hebben toegekeken hoe een man ter aarde stortte.

Coppola maakte The Conversation tussen de eerste en de tweede Godfather in, maar een tussendoortje is de film allerminst. The Godfather was zijn commerciële doorbraak, waarmee hij het geld verdiende voor de financiering van het onafhankelijk gemaakte The Conversation, dat Coppola jaren eerder niet van de grond kreeg. De timing was toen sowieso goed: het Watergate-schandaal met zijn geavanceerde afluistertechnieken had de wereld net wakker geschud.

De peetvader en zijn kroost leverden een virtuoos epos op, maar minstens even imponerend is de wandelende ruïne Harry Caul, die zou hopen dat hij zijn eigen leven net zo behendig kon terugspoelen als zijn tape.

The Conversation (Francis Ford Coppola, 1974, VS), zondag, BBC2, 1.40-3.00u.

( a d v e r t e n t i e s )