B E E L D :
Slet!
H.J.A. Hofland
Uw buren hebben ruzie, ongewoon
lang en luid. Menselijk drama. U gaat met een koffiekopje aan uw oor
tegen de muur staan. Het loopt uit de hand. U zet het kopje weer op zijn
plaats, grijpt de telefoon en belt het alarmnummer, brandweer, ambulance
en politie: 112.
Gisteren heb ik voor het eerst van mijn leven naar Jerry Springer
gekeken, was op veel voorbereid maar had me er geen voorstelling van
gemaakt. Springer is een man die je, als je hem in zijn gewone doen zou
tegenkomen, voor burgemeester van een Nederlandse middelgrote gemeente
zou kunnen verslijten. Maar hij is de beroemde talkshowmaster - als je
de woordenwisselingen in dit programma tenminste nog talk kunt
noemen. Een zaaltje gevuld met tieners en twintigers. De eerste gasten
waren een meisje van zeventien met een bang, gespannen kindergezicht;
een jongen van zestien, met een nog onnozeler kinderhoofdje, een
melkmuiltje en even bang; een iets oudere die naar het meneer-achtige
zweemde. Tenslotte een vette dame, in de veertig en duidelijk een
slachtoffer van de pathologische eetzucht die in Amerika meer heerst dan
hier. Het eerste meisje verwachtte een kind van jongen nummer
één die haar halfbroer was. Met hem had ze intussen ruzie
gekregen en nu ging ze met jongen twee die zich voorbereidde op het
stiefvaderschap. De dikke dame was de moeder van de halfbroer, als ik
het goed heb begrepen. Voor de hand lag dat dit geen vreedzame
talk zou worden. "Dit is een héél,
héél moeilijke situatie", zei Jerry dan ook. Men ging het
uitpraten.
"Slet!" riep de moeder tegen de aanstaande moeder. In de zaal ging een
hoeraatje op. De 17-jarige plaatste een tegentreffer. Springer tegen het
melkmuiltje: "Maar het is toch niet goed, om met je zus naar bed
te gaan? Wist jij dat niet?" Hij wist het wel, maar hij had het
toch gedaan omdat hij van haar hield, nog steeds. De dames spuugden
elkaar in het gezicht, de heren gingen elkaar te lijf, terwijl Springer
van tijd tot tijd een stichtelijke tekst in de mlee gooide. Twee
bodybuilders zetten de vechtenden weer op hun stoel, en het uitpraten
werd hervat. "Slet!" Spugen. De aanstaande stiefvader sprak een
liefdesverklaring uit die de zaal tot hoongelach bracht. Tot groeiende
opgetogenheid van het publiek werden nog meer klappen uitgedeeld. De
ergste woorden die de partijen elkaar toevoegden waren door een
fluittoon onverstaanbaar gemaakt. Nog meer waarover niets nieuws valt te
vertellen. Onwaarschijnlijk dat Springer dit familieprobleem heeft
opgelost.
Toen kwam er een driehoeksverhouding tussen echte volwassenen, althans,
zo zagen ze eruit. "Slet!" Vechten, juichen, bodybuilders. Het
slotnummer van het programma was van hetzelfde laken een pak, met dit
verschil dat bovenin het beeld de mededeling verscheen dat de eerste
beelden van de verongelukte Concorde om tien voor zeven op de verwante
zender te zien waren. In de reclameblokken werden limonades, shampoo en
huidcrème aanbevolen, en er was een spot van de Stichting
Korrelatie, te bellen voor 'als je de weg niet weet'. Toch een
alarmnummer.
Springer wordt om kwart over zes uitgezonden, als de kinderen binnen
worden geroepen. Niet lang geleden is door docenten geprotesteerd. Het
'slet' roepen, het vechten. Dat, zeiden deze docenten, werkt
aanstekelijk. Ik zag nog een stukje programma dat aan Springer vooraf
ging, een stevige moordpartij in het Wilde Westen. Protesten van ouders
tegen deze vertoningen omstreeks kinderbedtijd zijn zo oud als de weg
van Kralingen. Er zijn psychologen die kunnen bewijzen dat dit alles
'geen enkele invloed heeft'. Blijft de vraag waarom McDonalds dan nog
hamburgers etende mensen laat zien.
Springer, dunkt mij, is vooral schijnheilig in zijn exploitatie van
leedvermaak, en corrumperend omdat de zielepoten die zich bij hem in hun
treurigheid vertonen, dat ongetwijfeld tegen betaling doen. Hoeveel
krijgen ze, hoeveel krijgt Springer zelf? Dat zou SBS aan het eind van
zo'n programma bekend moeten maken, al is het maar één
keer.