F I L M V O O R A F :
Rustige rivier
MARISKA GRAVELAND
De Franse familie Flodder
ontmoet die van Schatjes!, maar dan zonder grove humor, zo valt
de film La Vie est un Long Fleuve Tranquille (1987) ongeveer te
categoriseren. De film poogt een satire te zijn, waarbij regisseur
Etienne Chatiliez zijn in gif gedoopte pijlen ietwat bibberig richt op
de boven- en onderklasse van Frankrijk.
Een favoriet doelwit van de gemiddelde Franse intellectueel was de
zelfgenoegzame bourgeoisie, die in het verleden al door vele filmmakers
is afgebrand. Ook nu krijgen ze er weer eens van langs, net als hun
tegenpool, het met goedkope meubelen omringde plebs.
Chatiliez, voorheen regisseur van hamburger-commercials, maakt in zijn
debuut van beide groepen karikaturen, waardoor hij zijn doel nogal
voorbijschiet. Het is makkelijk om van mensen wandelende clichés
te maken, maar het is aanzienlijk moeilijker om ze vervolgens bij de
lurven te pakken.
Wat de twee families bindt zijn hun kinderen: bij de geboorte zijn ze
verwisseld, maar daar komen ze pas twaalf jaar later achter. De voor
galg en rad opgegroeide jongen is eigenlijk de zoon van de directeur van
het elektriciteitsbedrijf, en het keurige meisje dat zegt een hekel te
hebben aan arme mensen verloochent daarmee haar moederschoot. Hun ouders
worden met grove streken neergezet: de nette moeder is vervuld van haar
taak om een gospelavond in de kerk te organiseren, terwijl de foute
moeder, moddervet en slecht gekleed, op haar televisie spuugt. Ze
verkoopt haar zoon voor grof geld en gratis elektriciteit aan zijn echte
ouders, waarna ze voor het oog van de hele straat met het geld pronkt en
dagelijks een taxi neemt naar de supermarkt. De Fransen vonden het
prachtig en eerden de film met vier Césars, de Franse Oscar.
Chatiliez' derde film had een even misleidende new age-achtige
titel, Le Bonheur est dans le Pré ('Het geluk ligt in het
grasveld'), waarachter zich ook een satire schuilhield. Ook de titel
La Vie est un Long Fleuve Tranquille ('Het leven is een lange
rustige rivier') lijkt ironisch bedoeld, want vlak voordat deze in het
begin in beeld verschijnt, ontploft er een auto met veel kabaal. Maar de
film kabbelt vervolgens voort, meandert wat tussen de personages door,
zonder ze aan te raken en echt nat te maken.
La Vie est un Long Fleuve Tranquille (Etienne Chatiliez, 1987,
Frankrijk), Canvas, 21.30-23.00u.