B E E L D :
Landerige kinderen
Maarten Huygen
Dat kinderen onder de twaalf het
liefst naar de publieke omroep kijken, zegt waarschijnlijk meer over hun
ouders dan over henzelf. Volgens de Stichting Jeugdinformatie trekt een
publiek programma twee keer zoveel kleine kinderen als een commercieel.
Ik ken veel ouders die de schokkerige tekenfilmpjes van
Pokémon en de ouderwetse slapstick-cartoons van
Nickelodeon niet op de televisie hebben geprogrammeerd zodat een
kind ze niet kan vinden. Ze denken dat cartoons ongezond zijn of tot
geweld aanzetten. De kinderen komen dan automatisch op de publieke
zenders terecht en daar zijn ze ook naar mijn oordeel goed mee af.
Nederland blinkt als kinderland uit in kindertelevisie. Het is de
publieke omroep op haar best. Programma's als Villa Achterwerk, De
Daltons, Loenatik, Willem Wever en Het Klokhuis zijn
uitstekend. Smaakvoller en educatiever dan de wel erg goedkoop in elkaar
gezette Pokémon-avonturen op Fox dat bovendien ook nog
allerlei schreeuwlelijk plastic speelgoed wil aansmeren.
Ik vind het legitiem voor ouders om dat buitenshuis te houden. Daar zijn
ze opvoeders voor. Toch staat in mijn huis, en in veel andere huizen
waarvan ik het toevallig weet, tussen half zes en zes uur en op vroege
weekeindochtenden Pokémon aan. Ik zie niet in hoe de
avonturen van Ash Ketchum, het jongetje met de honkbalpet, en zijn vele
vechtwezentjes tot immoreel gedrag kan aanzetten. Gisteren beschermde
hij een groep Japanse kindertjes met groene en roze schooluniformpjes.
Het is minder gewelddadig dan de spelcomputer waar ik overigens ook geen
bezwaar tegen heb. Laat ze dan maar. Het leven van hedendaagse kinderen
beneden de twaalf wordt al overgereguleerd met langdurig verblijf op de
auto-achterbank, oppassen, naschoolse opvang, door ouders gearrangeerde
speelafspraken en sport- en vrijetijdsclubs.
Belangrijker dan waar ze naar kijken vind ik limitering van de kijktijd.
Als kinderen te lang voor de televisie of de spelcomputer zitten, worden
ze hangerig en zeurderig. Hoe kleiner ze zijn, des te eerder treedt dat
moment in. Er gebeurt niets meer in huis, kamers worden niet opgeruimd,
er wordt geen muziek geoefend, boeken blijven ongelezen en er wordt te
weinig echt gespeeld. Zodra de televisie uit gaat, komt er beweging in
huis. Kinderen moeten ook actief hun verveling kunnen overwinnen, ze
moeten met elkaar leren omgaan, praten, vragen stellen. Televisie en
spelcomputer zijn mede oorzaak dat steeds meer Nederlandse kinderen te
dik zijn. Nadelig van de televisie vind ik dus niet de inhoud maar het
overmatig kijken dat in de plaats kan komen van veel belangrijkere
kinderactiviteiten.
Gek genoeg kennen mijn kinderen de VPRO-dramaseries over het
nostalgische Daltongezin en het gekkenhuis Loenatik niet van de
televisie maar van bestelde videobanden die ze 's zondagsmiddags rond
vijven grijs hebben gedraaid. Met name van Loenatik dat soms op
zondagochtend als onderdeel van Villa Achterwerk wordt herhaald,
kennen ze hele stukken tekst van buiten. Jammer genoeg hebben De
Daltons maar tien afleveringen gehaald omdat de hoofdrolspelers
kleine kinderen waren. Regisseuse Rita Horst vond terecht dat die
kinderen niet konden worden afgebeuld voor een langere serie. Voor je
het weet zijn ze dan opgegroeid tot grotere jongens. De serie
Loenatik kan worden voortgezet omdat er geen kinderen bij zijn
betrokken. De volwassen gekken worden verzorgd en gedragen zich als
kinderen, zodat kijkertjes zich met hen kunnen identificeren.
De publieke omroep moet er op vooruit gaan als kijkers binnenkort zelf
het tijdstip kunnen bepalen waarop ze een programma zien. Willem
Wever, Klokhuis en Jeugdjournaal vallen middenin of
vlak na etenstijd en dan staat bij ons de televisie uit. De televisie
hoort niet het dagritme te monopoliseren. Een leven zonder televisie
wordt wel interessanter gevonden, want ik heb de karakters van
Pokémon, De Daltons en Loenatik nooit
televisie zien kijken.