T V V O O R A F :
Spaghettiheld zonder stofwolk
MARISKA GRAVELAND
Vergeten helden zijn er in elk
filmgenre, maar de spaghettiwestern herbergt er wel heel veel. Acteurs
als Ken Wood, William Bogart of Paul Carter zijn in geen enkele
officiële encyclopedie te vinden, om maar te zwijgen over de
Italianen die achter deze stoere pseudoniemen schuilen. Met hun
gegroefde gezichten en hangende snorren vulden ze het gehele witte doek.
Figuranten stierven al na één scène - vanouds
dramatisch met armen naar de hemel - of vielen spectaculair van balkon
of paard. Het waren echt ruige films, met acteurs die nooit uit de
enorme schaduw van Clint Eastwood konden kruipen.
Waar zijn ze gebleven, is de simpele maar altijd leuke vraag die
filmmaker Gianfranco Pannone zich stelde. In de vermakelijke
documentaire L'America a Roma zoekt hij een aantal van die
Italiaanse B-acteurs dertig jaar later weer op. De één is
parkeerplaatsbeheerder, de ander chauffeur of met pensioen. Achter de
grijze haren en dikke buik van Guglielmo Spoletini, alias William
Bogart, zijn nog sporen van zijn Burt Reynolds-achtige uiterlijk te
vinden. Hij moest er wel om lachen tijdens het draaien van de film, zegt
hij, "ik die geboren was in de goot, werd ineens als cowboy aanbeden."
In het topjaar 1968 werden er maar liefst 77 spaghettiwesterns
opgenomen. Zoals zo vaak bij een goedlopend product, probeerden vele
talentlozen een graantje mee te pikken. Niet zelden werd een film
halverwege stopgezet, omdat de failliete producent met de noorderzon was
vertrokken. Het was ook de tijd van de mooie filmtitels: Keep Your
Distance Friend, One On One Without Mercy en God Forgives,
I Don't.De filmliefhebber die hoopt op een gedetailleerde,
historisch verantwoorde documentaire over het genre, komt echter
bedrogen uit. Het verschil tussen de Amerikaanse en de Italiaanse
western wordt wel heel erg kort aangestipt, en de summiere herinneringen
van de ex-acteurs blijven nogal hangen in anekdotiek. Filmmaker Pannone
doet nog wel een poging om de populariteit van de spaghettiwestern in de
maatschappelijke context te plaatsen - hij ziet een parallel tussen de
verbeterde koopkracht en de eenzame held op zoek naar het Eldorado -
maar doet dit te halfslachtig om echt van een nieuw inzicht te kunnen
spreken.
De documentaire draait veel meer om de vulkanisch-Romeinse
persoonlijkheid van 'William Bogart', die samen met zijn stuntvrienden
van weleer een nieuwe film wil opnemen. 'Cowboys in de suburbs van
Rome', is het originele uitgangspunt van deze moderne western. Met
geëmotioneerde stem en veel armgebaren bewerkt hij tijdens een
chaotisch diner de acteurs, de beoogde regisseur en de producent
(heerlijk stereotiep volvet en cynisch), maar niemand neemt zijn plan
serieus, wat mede veroorzaakt wordt door het feit dat Bogart slechts een
summiere synopsis en geen geld heeft. Zo moet het ook ongeveer gegaan
zijn bij al die spaghettiwesternregisseurs die iets eigenzinnigs wilden
maken, maar zich door de censuur van de markt moesten inhouden.
Pannone heeft ze weer even een filmset gegeven, die acteurs die ooit te
paard bij zonsondergang de einder tegemoet reden, maar nu leven als
gewone stervelingen, zonder stofwolken, trompetten 'FINE' als eindtitel.
L'America a Roma, Ned.3, 20.50-21.50u.